BROŃ PALNA – w szerokim ujęciu definiowana jest jako broń miotająca pociski energią gazów powstałych ze spalania ładunku (materiału) miotającego i w zależności od rodzaju zastosowanego układu miotającego dzieli się na broń lufową i broń rakietową. W polskim systemie prawnym zgodnie z ustawową funkcjonalną definicją bronią palną [br.p.] jest każda przenośna broń lufowa, która miota, jest przeznaczona do miotania lub może być przystosowana do miotania jednego lub większej liczby pocisków lub substancji w wyniku działania materiału miotającego. W rozumieniu ustawy za przedmiot dający się przystosować do miotania jednego lub większej liczby pocisków lub substancji w wyniku działania materiału miotającego uznaje się taki, który ze względu na swoją budowę lub materiał, z którego jest wykonany, może być łatwo przerobiony w celu miotania. Ta definicja br.p. wymaga uprzedniego określenia, co jest przenośną br. lufową – czego ustawodawca nie czyni, przy tym zakłada, że noszenie broni oznacza każdy sposób jej przemieszczania. Użycie sformułowania „przenośna” wyklucza możliwość uznania za br.p. wszelkiego rodzaju przedmiotów zdolnych do miotania pocisków lub substancji zamontowanych na stałe w/na pojazdach lub budowlach. Definicja ta wyklucza też zarówno występowanie w br.p. elementu zastępującego lufę, jak i jej brak. Ponadto zakłada uznanie za br.p. także przedmiotu, który może być przystosowany do miotania, a więc potencjalnie może stać się br. lufową. Zaliczenie do br.p. przedmiotów, które nie są zdolne do miotania, ale mogą być przerobienie w celu miotania, powoduje, że jest to definicja nieostra, pozwalającą zaliczyć do jej desygnatów także br. pneumatyczną, chociażby ze względu na fakt posiadania lufy i możliwość jej przystosowania do miotania pocisku lub substancji w wyniku działania materiału miotającego. Legalna definicja br.p. jest intuicyjna i mało precyzyjna, gdyż jej konstrukcja określa „nieznane przez nieznane”, a ponadto zakłada się w niej uznanie za br.p. także przedmiotów mogących być chociażby hipotetycznie przystosowane do miotania pocisków lub substancji. Wcześniejsza legalna definicja br.p. – obowiązująca do czasu jej zmiany w efekcie dostosowania w 2011 r. prawa krajowego do dyrektywy w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni – była precyzyjniejsza, a zarazem zbieżna z definicją wypracowaną na gruncie kryminalistyki. Wykluczała uznanie za br.p. prostego przedmiotu, potencjalnie zdolnego do przystosowania w celu wystrzelenia pocisku lub substancji. Na jej gruncie br.p. należałoby określić jako urządzenie (przedmiot), które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo z elementu ją zastępującego, a przez to do rażenia celów na odległość z energią niebezpieczną dla życia lub zdrowia. Odrębnym zagadnieniem jest uznanie za br.p. istotnych jej elementów, tj. szkieletu broni, baskili, lufy z komorą nabojową, zamka, komory zamkowej oraz bębna nabojowego; w orzecznictwie uznaje się, że gdy występują one samodzielnie, to należy traktować je jako br.p. Uznanie, że istotne elementy br.p. należy traktować jak br.p. wydaje się zbytnim uproszczeniem, tym bardziej, że samodzielnie elementy te nie są w stanie zafunkcjonować jak br.p. (zgodnie z definicją legalną), nawet w wyniku ich przystosowania.

Br.p. to jeden z rodzajów broni podlegający ograniczeniom w dostępie – reglamentacji. Jest przedmiotem regulacji prawnych w wymiarze krajowym (np. ustawa o broni i amunicji), unijnym (np. dyrektywa w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni) oraz międzynarodowym (np. protokół przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i obrotowi br.p., jej częściami i komponentami oraz amunicją). Na gruncie krajowym posiadanie br.p. niestanowiącej uzbrojenia służbowego wymaga posiadania pozwolenia wydanego przez komendanta wojewódzkiego/stołecznego Policji, a w przypadku żołnierzy zawodowych – właściwego komendanta oddziału Żandarmerii Wojskowej. Szczególnym rodzajem br.p. podlegającej reglamentacji w warunkach krajowych jest br.p. pozbawiona cech użytkowych. Jej posiadanie wymaga uzyskania karty rejestracyjnej broni pozbawionej cech użytkowych, choć w wyniku pozbawienia jej tych cech przestała mieć przymioty pozwalające zakwalifikować ją do br.p. [Aleksander Babiński]

Literatura: A. Babiński, Prawno-organizacyjne uwarunkowania bezpieczeństwa i porządku publicznego w zakresie dostępu do broni. Wprowadzenie do problematyki, Szczytno 2017 • J. Kasprzak, W. Brywczyński, Nielegalne posiadanie broni i amunicji. Studium prawno-kryminalistyczne, Białystok 2013.