CASUS FOEDERIS – termin łaciński – dosłownie „sprawa sojuszu”; zasada oznaczająca sytuację, wydarzenie objęte warunkami umowy międzynarodowej wymagające działania zaangażowanych stron, udzielenia sojusznikowi pomocy w formie ustalonej w umowie międzynarodowej. W przypadku sojuszu obronnego casus foederis [c.f.] odnosi się do wypowiedzenia lub rozpoczęcia wojny przeciwko jednemu z sojuszników. Traktaty sojusznicze bardzo często precyzyjnie określają zdarzenia, wobec których zastosowanie ma klauzula sojusznicza c.f., dzięki czemu działanie sojuszników jest w mniejszym stopniu narażone na kontrowersje. Zawarto jednak także wiele sojuszy bez dokładnego sprecyzowania tej kwestii, co z kolei może prowadzić do sporów co do jej zastosowania.

Pakt Ligi Narodów c.f. zawierał w art. 16, a współcześnie c.f. jest zapisana w art. 51 Karty NZ oraz art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. W przypadku → NATO do tej pory jedyny raz z c.f. skorzystały USA po atakach terrorystycznych na World Trade Center 11 września 2001 r. [Natalia Moch]

Literatura: International Law a Treatise, red. L. Oppenheim, R. Roxburgh, Clark, NJ 2005 • G.R. Berridge, A. James, A Dictionary a Diplomacy, New York 2003.