CEL WOJSKOWY – termin określający siły zbrojne przeciwnika (żołnierze, sprzęt wojskowy i uzbrojenie) wraz z infrastrukturą obronną (obiekty i urządzenia służące do przechowywania lub remontu uzbrojenia i sprzętu wojskowego, szkolenia wojsk i zabezpieczenia ich działań) oraz wszelkiego rodzaju obiekty, budynki, urządzenia, które ze względu na swój charakter i przeznaczenie są wykorzystywane do prowadzenia działań militarnych, a których częściowe lub całkowite zniszczenie, neutralizowanie albo opanowanie może spowodować korzyści (dla sił zbrojnych strony atakującej) w wymiarze wojskowym. Terminu cel wojskowy [c.woj.] często używa się też na określenie całościowego planu danej operacji o charakterze militarnym – np. zdobycia wzgórza, przekroczenia rzeki, zajęcia miasta, odbicia zakładników.
Pojęcie c.woj. jest definiowane w ramach → międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych jako element zasad użycia siły. Termin pojawił się w konwencji genewskiej z 1949 r., ale dopiero w 1977 r. w protokole dodatkowym wprowadzono dychotomiczny podział na cele wojskowe (military objectives) i dobra o charakterze cywilnym (civilian objects), zaznaczając, że operacje zbrojne mają być kierowane jedynie przeciwko c.woj., a nie przeciwko dobrom o charakterze cywilnym. Strony konfliktu powinny zawsze dokonywać rozróżnienia między → ludnością cywilną oraz dobrami o charakterze cywilnym a c.woj. i w związku z tym kierować swoje operacje jedynie przeciwko c.woj. Zarówno → osoby cywilne, jak i dobra cywilne przestają być chronione przed atakami, gdy są wykorzystywane w sposób bezpośredni w działaniach zbrojnych (przez cały okres trwania takiego wykorzystania).
Z punktu widzenia zasad sztuki wojskowej niszczenie, zneutralizowanie lub opanowanie c.woj. powinno być poprzedzone analizą uwzględniającą jego charakter, przeznaczenie, lokalizację oraz wpływ na osiągnięcie ewentualnych korzyści wojskowych. Ponadto należy określić kolejność niszczenia celów, rodzaj środków walki przeznaczonych
do ich zniszczenia, a także potencjalne korzyści lub straty wynikające z ich zniszczenia. Zniszczenie c.woj. w całości lub w części, zdobycie go lub zneutralizowanie musi świadczyć o określonej przewadze militarnej. Przystępując do realizacji zadania bojowego często konieczne jest dokonanie analizy celów, aby określić ich wpływ i znaczenie (przydatność) dla dalszej operacji, z uwzględnieniem kolejności ich niszczenia (neutralizowania), rodzaju zastosowanych środków walki (amunicji, broni) potrzebnych do osiągnięcia założonego celu (porażenia, likwidacji celów).
Rozróżniane są następujące rodzaje c.woj.: punktowy – pojedynczy cel o średnicy mniejszej niż 50 metrów; grupowy – składający się z kilku (więcej niż dwóch) celów wymagających jednoczesnego ostrzału; pozorowany – atrapa obiektu, urządzeń wojskowych lub sprzętu wojskowego stosowana w celu zmylenia przeciwnika albo atrapa jego systemów obserwacji; wysokiej wartości – osoba (dowódca) lub obiekt, którego likwidacja może przyczynić się do powodzenia operacji lub misji; szczególny (szczególnego zainteresowania) – obszar geograficzny (trakt, korytarz, wąwóz, odcinek rzeki itp.),
którego przechwycenie (opanowanie) wpłynie na zmianę decyzji strony przeciwnej dotyczącej kierunku działania lub zmusi ją do użycia innego (specjalistycznego) rodzaju sił zbrojnych. [Natalia Moch]
Literatura: P. Grzebyk, Cele osobowe i rzeczowe w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego, Warszawa 2018 • Peace and War: A Theory of International Relations, red. R. Aron, New York 2017.