DEZINFORMACJA – przeciwieństwo informacji – informacja fałszywa, niezgodna z prawdą. Dezinformacja [dezin.] to wszelkie zamierzone przedsięwzięcia realizowane poprzez konsekwentną formułę przekazu informacji (w tym całkowicie lub częściowo fałszywych, zmanipulowanych albo mylących) i przygotowanie oraz przekazanie ich odbiorcy w postaci odpowiednio spreparowanej, w celu wprowadzenia go w błąd (powstanie obrazu świata niezgodnego z rzeczywistością) i wywołania określonych efektów, takich jak: podejmowanie przez odbiorcę błędnych decyzji; wytworzenie poglądu niezgodnego z rzeczywistością; spowodowanie działania lub jego zaniechania, zgodnie z założeniem podmiotu dezinformującego. Dezin. to także proces polegający na celowym i zaplanowanym błędnym informowaniu, realizowany za pośrednictwem mass mediów, ukierunkowany na realizację planu zmierzającego do zastąpienia w świadomości odbiorców, a przede wszystkim podświadomości, poglądów będących przedmiotem tego procesu, a uznanych za niekorzystne dla dezinformatora – takimi, które uważa on za sprzyjające, pożądane. Słownikowe znaczenie dezinf. to wszelkie przedsięwzięcia mające na celu wprowadzenie przeciwnika w błąd poprzez manipulowanie, działania pozorujące i preparowanie dowodów, prowokujące działania szkodzące jego interesom.
Rozwój dezinf. jest związany z rozwojem techniki komunikowania społecznego, powszechnego dostępu do informacji, dlatego występuje i oddziałuje głównie poprzez środki masowego przekazu, środowisko informatyczne, internet. Dezinf. dotyczy całych populacji, społeczeństw, grup społecznych (np. elektoratu). Dezinf. ma także zastosowanie w agencjach cywilnych i wojskowych. W wojskowym zastosowaniu występuje jako metoda prowadzenia walki informacyjnej i → wojny psychologicznej, w cywilnym jako działania ukierunkowane głównie na społeczeństwo celem wywołania zamierzonego skutku zachowania społecznego, a także jako element walki politycznej.
Do działań w ramach dezinf. wykorzystywane są m.in.: sfabrykowane świadectwa; taktyka oczerniania; sfabrykowane dokumenty dyskredytujące przeciwnika; tworzenie i rozpowszechnianie informacji wprowadzających w błąd lub fałszywych w celu wyrządzenia szkody wizerunkowi kraju, sił zbrojnych, danego społeczeństwa (lub grupy) wybranego za cel. Dezinf. uważana jest za jedną z najbardziej skutecznych metod działań nie tylko → służb specjalnych, sztabów wojskowych czy specjalistów od walki informacyjnej i → wojny psychologicznej, ale i organizacji przestępczych.
Dezinf. może mieć wymiar zarówno taktyczny jak i strategiczny. Ta pierwsza trwa zazwyczaj krótko, kilka miesięcy, a jej główny cel jest ukierunkowany na wprowadzanie w błąd w jednej kwestii lub kilku ze sobą powiązanych. Dezinf. strategiczna polega w głównej mierze na systematycznym i długotrwałym przekazywaniu sfabrykowanej informacji oraz fałszywych sygnałów politycznych. Jej głównym celem jest wytworzenie wypaczonego obrazu rzeczywistości powodującego błędną ocenę sytuacji. To działanie ukierunkowane na wprowadzenie w błąd rywala co do podstawowych kwestii polityki państwa.
Dezinf. może być prowadzona z wykorzystaniem różnorodnych metod, najważniejsze to: odwrócenie faktów, negacja faktów, mieszanie prawdy i kłamstwa, rozmycie, kamuflaż, interpretacja, generalizacja, ilustracja, nierówna reprezentacja, równa reprezentacja. Dezinf. stosuje się na różnych płaszczyznach: politycznej, społecznej, gospodarczej, naukowo-technicznej, informacyjnej, wojskowej w wymiarze taktycznym i/lub strategicznym. [Waldemar Scheffs, Piotr Dela]
Literatura: Encyklopedia bezpieczeństwa wewnętrznego, red. A. Misiuk, J. Itrich-Drabarek, M. Dobrowolska-Opała, Warszawa 2021 • Agencja Standaryzacji NATO, AAP-6 (2017), Słownik terminów i definicji NATO, Bruksela 2017 • V. Volkoff, Psychosocjotechnika, dezinformacja oręż wojny, Warszawa 1999.