DZIAŁANIA RATOWNICZE – w ujęciu ogólnym wszelkiego rodzaju czynności podejmowane w celu niezwłocznej ochrony najważniejszych wartości utylitarnych (ludzkiego zdrowia i życia, a także mienia i środowiska w zakresie niezbędnym do przeżycia ludzi w wymiarach biologicznym i bytowo-kulturowym) oraz likwidacji przyczyn zagrożenia wywołującego konieczność takiej ochrony. W ujęciu funkcjonalnym działania ratownicze [dz.rat.] są to działania wykonawcze z zakresu → ratownictwa realizowane przez podmioty operacyjne (podmioty ratownicze): zinstytucjonalizowane i niezinstytucjonalizowane (w tym jednostki ludzkie), krajowe i zagraniczne (np. w ramach → pomocy humanitarnej, międzynarodowych misji poszukiwawczo-ratowniczych). Zasadniczo dz.rat. polegają na: zabezpieczeniu miejsca ich realizowania, dotarciu do osób poszkodowanych, ewakuacji osób poszkodowanych i udzieleniu im pomocy medycznej (pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy lub medycznych czynności ratunkowych). Obejmują również bezpośrednią walkę z zagrożeniami wywołującymi konieczność ochrony najważniejszych wartości utylitarnych. W ujęciu formalnym
zakres okoliczności prowadzenia dz.rat. obejmuje → pożary, → klęski żywiołowe i inne miejscowe zagrożenia. W ujęciu strukturalnym dz.rat. są związane głównie z działalnością: → Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, systemu ochrony przeciwpożarowej, systemu → Państwowe Ratownictwo Medyczne, → systemu powiadamiania ratunkowego, podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań ratownictwa wodnego, podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań ratownictwa górskiego, podmiotów ratownictwa górniczego, Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa, Służby Poszukiwania i Ratownictwa Lotniczego. Dz.rat. są związane również z działalnością organizacji pozarządowych, dla których jest to zadanie statutowe, a także z działalnością indywidualną (jednostek ludzkich). [Paweł Gromek]

Literatura: P. Gromek, Ratownictwo w ochronie ludności. Istota. System. Kierunki rozwoju, Warszawa 2015.