AGRESJA W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH – zastosowanie przemocy zbrojnej lub innej jednego państwa wobec drugiego, zwłaszcza w celu ograniczenia albo pozbawienia go integralności terytorialnej, niezawisłości czy suwerenności. Agresja [ag.] najczęściej dotyczy zbrojnych form napaści [→ agresja zbrojna; napaść zbrojna; inwazja], ale w literaturze przedmiotu rozumiana jest szerzej i może objawiać się nie tylko w sposób militarny, ale również ekonomiczny [→ wojna ekonomiczna] lub cybernetyczny [→ cyberwojna]. W kontekście pojawienia się nowych sposobów prowadzenia konfliktów, szczególnie konfliktów hybrydowych, działanie agresywne może być rozumiane jako wszelki gwałtowny sposób zastraszenia strony i wymuszenia na niej konkretnego, oczekiwanego działania, w sytuacji gdy ta druga strona nie przejawiała zamiaru wszczynania konfliktu, a spór starała się rozwiązać metodami uznawanymi za powszechnie akceptowalne i dyplomatyczne.

Prawo międzynarodowe rozróżnia pojęcie „akt agresji” (ang. act of aggression) od „zbrodni agresji” (ang. crime of aggression). Akt ag. jest działaniem państwa, natomiast zbrodnia ag. jest działaniem osób fizycznych. Zbrodnia ag. jest uznana za jedną z najpoważniejszych zbrodni wagi międzynarodowej i została zdefiniowana poprzez konsensus międzynarodowy. Zgodnie z Rzymskim Statutem Międzynarodowego Trybunału Karnego akt ag. oznacza użycie siły zbrojnej przez państwo przeciwko suwerenności, integralności terytorialnej lub niezależności politycznej innego państwa lub w każdy inny sposób niezgodny z Kartą NZ. Zbrodnia ag. oznacza planowanie, przygotowywanie, wszczynanie lub prowadzenie przez osobę mogącą efektywnie sprawować kontrolę lub kierownictwo nad politycznymi lub wojskowymi działaniami państwa aktu ag., który swoim charakterem, wagą i skalą stanowi wyraźne pogwałcenie Karty NZ. W lipcu 2023 r. w ramach unijnej agencji → Eurojust uruchomiono Międzynarodowe Centrum Ścigania Zbrodni Agresji, które m.in. wspiera dochodzenia w sprawie zbrodni ag. związanej z wojną na Ukrainie. [Urszula Staśkiewicz]

Literatura: P. Grzebyk, Definicja zbrodni agresji (po konferencji przeglądowej MTK), „Państwo i Prawo” 2011, nr 1.