GOTOWOŚĆ OBRONNA PAŃSTWA – stan i proces utrzymania w stabilnym rozwoju → systemu obronnego państwa na rzecz: zapewnienia → bezpieczeństwa narodowego, skutecznego działania w → stanach nadzwyczajnych oraz zdolności do planowego i zorganizowanego przeciwstawienia się zagrożeniom kryzysowym i wojennym. Według innego ujęcia gotowość obronna państwa [g.obr.p.] to stan systemu obronnego państwa określający jego zdolność do przeciwstawienia się agresji przeciwnika w celu obrony własnego terytorium, zachowania suwerenności, ochrony narodu oraz wsparcia sojuszników w ramach wywiązywania się z umów międzynarodowych zobowiązujących do wspólnych działań przeciwko agresji.
G.obr.p. odnosi się do wszystkich podmiotów tworzących system obronny państwa (administracja publiczna, podmioty gospodarcze, służby, straże, inspekcje, obywatele), ma znaczenie dla istnienia całego narodu, jego bezpieczeństwa, jej zadaniem jest przeciwdziałanie zagrożeniom oraz odpowiednio szybkie reagowanie na nie. Podstawowym celem g.obr.p. jest utrzymanie bezpieczeństwa w państwie, jego stabilne funkcjonowanie oraz odpowiednie, adekwatne do skali zjawiska reagowanie na występujące → sytuacje kryzysowe. Realizacja tego celu następuje poprzez: przedsięwzięcia i procedury → zarządzania kryzysowego; przedsięwzięcia zawarte w Planie Reagowania Obronnego; zadania wynikające z zobowiązań państwa gospodarza wobec wojsk sojuszniczych na terytorium kraju; zadania związane z utrzymywaniem i tworzeniem rezerw strategicznych; zadania związane z mobilizacją gospodarki i sił zbrojnych; działania polityczno-dyplomatyczne mające na celu pokojowe rozwiązywanie konfliktów oraz niedopuszczanie do powstawania kryzysów.
W Polsce obowiązują: stan stałej g.obr.p.; stan g.obr.p. czasu kryzysu; stan g.obr.p. czasu wojny. Stała g.obr.p. to czas, w którym nie występują istotne zagrożenia zewnętrznego bezpieczeństwa państwa, a siły obronne są utrzymywane w gotowości do wykonania powierzonych im zadań. Organy i instytucje państwowe realizują swoją bieżącą działalność, tworzą, uaktualniają plany funkcjonowania w wyższych stanach g.obr., organizują szkolenia oraz przeprowadzają kontrole. Tworzone są warunki do realizacji zadań obronnych przez SZ RP oraz inne podmioty podsystemu obronnego i ochronnego. Utrzymywane są siły i środki → ratownictwa przeznaczone do likwidacji skutków awarii, katastrof, klęsk żywiołowych i innych zagrożeń niemilitarnych. Prowadzony jest monitoring potencjalnych zagrożeń w celu zapewnienia odpowiedniego, sprawnego, szybkiego reagowania państwa na zagrożenia bezpieczeństwa. Stan stałej g.obr.p. determinuje odpowiednią gotowość – bardziej złożoną i na wyższym poziomie – w sytuacjach zagrożeń, czyli czasu kryzysu i czasu wojny.
G.obr. czasu kryzysu związana jest z wystąpieniem zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa, które wymusza uruchomienie wybranych elementów systemu obronnego (w zależności od zagrożenia) i wykonywania zadań ustalonych dla stanu g.obr. czasu kryzysu (przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się zagrożenia, usuwanie skutków).
Stan g.obr. czasu wojny wprowadza się w celu odparcia bezpośredniej zbrojnej napaści na terytorium RP lub w celu wsparcia sojuszników w ramach zobowiązań międzynarodowych. Przeprowadzana jest powszechna → mobilizacja oraz wprowadzany jest → stan wojenny, następuje pełne rozwinięcie systemu obronnego państwa do odparcia agresji militarnej. [Sylwia Wojnarowska-Szpucha]
Literatura: Z. Groszek, Gotowość państwa do obrony i ochrony, Warszawa 2016 • S. Wojnarowska-Szpucha, Gotowość zasobów obronno-ochronnych w systemie bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2021 • J. Wojnarowski, Gotowość systemu bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2010.