HNS; WSPARCIE PRZEZ PAŃSTWO GOSPODARZA – (ang. host nation support) wojskowa i cywilna pomoc świadczona przez państwo gospodarza (ang. host nation, HN) w czasie pokoju, w sytuacjach kryzysowych i podczas konfliktów wojskom sojuszniczym i organizacji NATO (dowódcom NATO), które są rozmieszczone na jego terytorium lub przemieszczają się (także w tranzycie) na jego obszarze. Celem HNS jest zapewnienie dowódcy NATO oraz państwom wysyłającym siły zaopatrzenia w formie materiałowej, instalacji i urządzeń oraz usług, włącznie z zapewnieniem bezpieczeństwa rejonu i wsparcia administracyjnego. HNS organizowane jest na podstawie zobowiązań wynikających z Traktatu Północnoatlantyckiego lub z bilateralnych/wielostronnych porozumień między HN a państwem/państwami NATO, którego/których wojsk to dotyczy. Zakres HNS uzgadniany jest każdorazowo pomiędzy stosownymi władzami HN i państwa wysyłającego wojska. Państwo wysyłające zajmuje się organizacją przerzutu swoich wojsk, ich zaopatrywania oraz świadczenia na ich rzecz usług logistycznych i pomocy medycznej. Państwo przyjmujące bierze na siebie odpowiedzialność za środki transportu, kontrolę ruchu, obsługę i serwis techniczny, magazynowanie oraz dostarczenie wody, paliw i żywności. Ponadto HN wyznacza, zależnie od potrzeb, miejsca składowania, stacjonowania lub obszar odpowiedzialności dla obcych wojsk.
W ramach HNS wojska państw sojuszniczych NATO mogą korzystać z: lotniczych i morskich portów wyładowania i załadowania; usług w portach lotniczych i morskich; dostaw amunicji; cywilnej siły roboczej; łączności; usług budowlanych; usług pomocniczych (zakwaterowanie, administracja, magazynowanie); dostaw paliw płynnych; remontu sprzętu wojskowego, w tym także ewakuacji i ratownictwa technicznego; pomocy medycznej; usług prasowych oraz zabezpieczenia przyjmowania delegacji; usług na rzecz jeńców i osób internowanych; zapewnienia bezpieczeństwa w obszarze tyłowym (wydzielenie personelu do ochrony); rejonów do ześrodkowania wojsk oraz wsparcia w tym zakresie (magazynowanie zapasów, pomoc w rozliczeniach finansowych za świadczone usługi); środków zaopatrzenia i usług gospodarczo-bytowych (dostawy żywności, wody, zakwaterowanie, łaźnie, pralnie, odpoczynek, rekreacja i rehabilitacja, ochrona osobista). HNS polega na wykonaniu dostaw środków zaopatrzenia i świadczeniu usług logistycznych oraz pomocy medycznej według zaplanowanych oraz złożonych wcześniej zapotrzebowań lub zabezpieczeniu nagłych potrzeb. Wsparcie jest udzielane zgodnie z umową zawieraną obligatoryjnie (według jednolitych zasad) w całym NATO.
Planowanie HNS jest łącznym elementem ogólnego planowania użycia wojsk, dlatego powinno być prowadzone w państwach na analogicznych szczeblach, jednak należy wziąć pod uwagę różnice w strukturach organizacyjnych cywilnych partnerów. Według standardów NATO planowanie HNS powinno odbywać się w następujących etapach: 1. identyfikacja potrzeb – ustala się asortyment, zakres oraz skalę potrzebnych dostaw, pomocy i usług na podstawie ogólnych planów użycia wojsk, a także przestrzennych, czasowych i wojskowych wymogów potrzebnego wsparcia; 2. zawarcie porozumienia ogólnego – negocjacje z władzami HN i dowódcą NATO na szczeblu rządowym i wyrażenie woli udzielenia wsparcia; wyznaczenie połączonych zespołów, ustalenie obszaru wsparcia, a także jego prawnych, politycznych i finansowych warunków, wyznaczenie okresowych spotkań w celu aktualizacji porozumień o wsparciu przez HN; 3. negocjacje szczegółowe dotyczące wsparcia, określające obowiązki, warunki, wymogi i procedury prawne oraz finansowe w stosunku do ogólnej koncepcji planowanej operacji; 4. opracowanie połączonego planu HNS przez państwo przyjmujące – negocjacje planistyczne w specjalistycznych zespołach roboczych i komisjach określających procedury i zasady oraz czas i miejsce, a także rodzaje wsparcia; 5. implementacja – proces realizacji planu uzgodnionego przez wspólny komitet wykonawczy.
Jednym z elementów mających za zadanie zapewnienie sprawnej realizacji zadań HNS jest informatyczna Centralna Baza Danych HNS (CBD), która służy do: gromadzenia, utrzymywania i przetwarzania informacji o zasobach obronnych HN, przewidywanych do wydzielenia na potrzeby wojsk sojuszniczych realizujących zadania na terytorium HN; gromadzenia i udostępniania informacji o punktach kontaktowych HNS występujących w jednostkach i instytucjach układu militarnego oraz niemilitarnego; wsparcia procesu przyjęcia, ześrodkowania i dalszego przemieszczenia sił sojuszniczych przybywających i przemieszczających się przez terytorium HN. CBD zapewnia dostęp do danych o zasobach przeznaczonych na potrzeby HNS poprzez system informatyczny SI LOGFAS wykorzystywany do planowania logistycznego operacji NATO (układ militarny) oraz redystrybucji informacji o zasobach CBD wśród jednostek i instytucji układu niemilitarnego w obszarze ich działalności. Użytkownikami CBD są punkty kontaktowe HNS jednostek i instytucji układu militarnego oraz niemilitarnego, realizujące zadania wynikające z obowiązków HN.
Na mocy porozumień międzynarodowych wojska sojusznicze nie podlegają obowiązkowi paszportowemu HN. Nie podlegają również przepisom dotyczącym rejestracji cudzoziemców, ale też nie uzyskują prawa do stałego pobytu na terenie tego państwa. Należy odróżniać HNS od przedsięwzięć realizowanych w ramach współpracy cywilno-wojskowej → CIMIC (Civil-Military Cooperation), aczkolwiek mogą być w niej zaangażowane te same instytucje z układu pozamilitarnego państwa gospodarza (np. władze samorządowe). [Eugeniusz Nowak, Sławomir Byłeń]
Literatura: S. Byłeń, Model funkcjonalny podsystemu wsparcia państwa gospodarza [w:] System logistyczny potencjału obronnego, red. M. Brzeziński, Toruń 2021.