HUMAN SECURITY – podejście do myślenia o bezpieczeństwie człowieka, ludzkości czy też o bezpieczeństwie gatunku ludzkiego, które stawia na pierwszym planie dobro, wolność, rozwój i bezpieczeństwo istoty ludzkiej, wskazuje, że to człowiek, a nie państwo czy inne formy zbiorowego funkcjonowania powinny być głównym punktem odniesienia we współczesnych procesach zapewnienia bezpieczeństwa. Pierwszy człon tego terminu human w języku angielskim oznacza człowieka, drugi security ma kilka znaczeń: bezpieczeństwo, pewność, zabezpieczenie. Koncepcja human security [h.s.] ewoluuje, a jej genezy można doszukiwać się w okresie po drugiej wojnie światowej, kiedy to w obliczu narastających wyzwań widoczna była ewolucja myślenia o bezpieczeństwie człowieka w trzech nurtach: wolność od strachu (freedom from fear), wolność od niedostatku (freedom from want) oraz wolność od niegodziwości (freedom from infiniti).

W antropocentrycznym podejściu do bezpieczeństwa uwzględnia się wszystkie czynniki bezpieczeństwa, które są niezbędne, aby człowiek mógł wieść bezpieczne życie o dobrych standardach. W koncepcji h.s. kwestie bezpieczeństwa są rozpatrywane z punktu widzenia człowieka, który jest narażony na liczne i różnorodne zagrożenia współczesnego świata, od zanieczyszczenia wody po → terroryzm. Współczesne podstawy h.s. zostały skonkretyzowane i upowszechnione w wielu dokumentach międzynarodowych, przy tym za kluczowy z nich uznaje się Raport na temat rozwoju społecznego UNDP z 1994 r., noszący podtytuł Nowe wymiary human security. Koncentrując się na jednostce ludzkiej jako podmiocie, w szerokim zakresie h.s. dąży do zapewnienia każdemu człowiekowi godnego życia, przetrwania oraz rozwoju. W wąskim zakresie natomiast koncentruje się na umożliwieniu jednostce życia w wolnym i demokratycznym państwie, gwarantującym przestrzeganie praw człowieka. W raporcie wyróżniono siedem obszarów bezpieczeństwa człowieka: ekonomiczne, żywnościowe, zdrowotne, ekologiczne, personalne, społeczne oraz polityczne.

Głównym celem h.s. jest zapobieganie, obejmujące zajmowanie się podstawowymi przyczynami luk w zapewnieniu bezpieczeństwa, skupienie uwagi na pojawiających się zagrożeniach i nacisk na wczesne przeciwdziałania. Ponadto za istotne uznawane są: wzmacnianie odporności, m.in. w odniesieniu do zmian klimatycznych i klęsk żywiołowych; promowanie pokojowych i integracyjnych społeczeństw; zajęcie się podstawowymi przyczynami trwałego ubóstwa; reagowanie w przypadku kryzysu humanitarnego; dążenie do długoterminowego zrównoważonego rozwoju. [Paulina Polko, Bogdan Ćwik, János Besenyő]

Literatura: UNDP, Human Development Report, New York – Oxford 1994 • P.H. Liotta, Creeping Vulnerabilities and the Reordering of Security, „Security Dialogue” 2005, nr 36(1) • E. Newman, Human Security and Constructivism, „International Studies Perspectives” 2001, nr 6(2).