KARTA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH – (ang. Charter of the United Nations) umowa prawa międzynarodowego podpisana podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych w San Francisco 26 czerwca 1945 r., stanowiąca podstawę prawną powołania i działania ONZ. Karta NZ zaczęła obowiązywać 24 października 1945 r. po ratyfikacji przez kraje założycielskie (USA, Francję, Wielką Brytanię, Chiny, ZSRR) oraz sygnatariuszy. Stronami Karty NZ są 193 państwa (2023). Została sporządzona w pięciu językach oryginalnych: angielskim, francuskim, hiszpańskim, chińskim i rosyjskim. Pod względem strukturalnym składa się z preambuły i 19 rozdziałów oraz załącznika w postaci Statutu → Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. W Karcie NZ dokonywano zmian, m.in. dotyczących rozszerzenia składu → Rady Bezpieczeństwa, zwiększenia liczby głosów przy zapadaniu decyzji Rady Bezpieczeństwa czy rozszerzenia składu Rady Gospodarczej i Społecznej.

Karta NZ potocznie nazywana jest konstytucją ONZ, ponieważ ustanowiła statut ONZ, normuje jej strukturę, funkcje i kompetencje poszczególnych organów oraz umocowuje zobowiązania państw z zakresie prawa międzynarodowego. Stanowi podstawę uniwersalnego systemu przestrzegania praw człowieka oraz wprowadza w art. 2 zasadę pokojowego rozstrzygania sporów pomiędzy państwami i powstrzymywania się od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko → integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek z państw. [Julia Tocicka]

Literatura: J. Staszków, Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów z aneksem, Kraków 2003.