KONFLIKT ZBROJNY – rodzaj → konfliktu z zastosowaniem przez strony przemocy militarnej. Konflikt zbrojny [kon.zb.] ma miejsce wówczas, gdy strony – państwa, koalicje, zorganizowane grupy [→ aktor niepaństwowy] – stosują przymus przy użyciu → sił zbrojnych do osiągnięcia celu lub broniąc swoich interesów (racji). Cele mogą być różnorakie, np. przejęcie władzy, aneksja terytorium, zapewnienie jedności terytorialnej, secesja regionów, odparcie agresji militarnej, obrona suwerenności, ograniczenia swobód obywatelskich itd. Kon.zb. mogą mieć związek z sytuacją ekonomiczną, różnicami etnicznymi, powodami historycznymi, religijnymi, ideologicznymi. Bardzo często wiele z tych powodów występuje łącznie (np. w wypadku konfliktu w Kosowie).

Kon.zb. można podzielić według kryteriów: zasięgu przestrzennego, charakteru i liczby uczestniczących stron, używanych środków walki, sposobów prowadzenia działań (walki zbrojnej), intensywności działań i innych. Biorąc pod uwagę formy i sposoby stosowanej przemocy do kon.zb. zalicza się głównie: demonstracje siły (jako formy zastraszania); blokady zbrojne; incydenty wojskowe; interwencje zbrojne; operacje wojskowe poniżej progu wojny; wojny. Najwyższą, ekstremalną formą kon.zb. jest → wojna.

Każda wojna to kon.zb., natomiast nie każdy kon.zb. jest wojną. Między wojną a innymi postaciami konfliktu istnieje bowiem pewna granica, pewien próg intensywności, zaangażowania sił i środków, czasu trwania, poniesionych strat – próg, powyżej którego konflikt można nazwać wojną. Według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI) wojna to większy kon.zb., w którym przez dłuższy okres walczą ze sobą oddziały wojskowe podległe dwóm lub więcej rządom lub też jednemu rządowi i co najmniej jednej zorganizowanej oraz uzbrojonej organizacji i w którym straty bojowe przekraczają co najmniej tysiąc osób w skali roku. Do kategorii kon.zb.
nie zalicza się: sytuacji, gdy użycie sił zbrojnych nie wywołuje zbrojnego oporu; → represalii (sprzecznych z prawem międzynarodowym przejawów stosowania siły, które stanowią odwet na bezprawne jej użycie przez inne państwo, gdyż wymagają przestrzegania proporcjonalności odwetu, co jest sprzeczne z samą logiką walki podczas kon.zb.); rebelii (żywiołowych, niezorganizowanych form buntu ludności przeciwko władzy państwowej, podczas których występują ograniczone przejawy walki zbrojnej); puczów wojskowych. [Bolesław Balcerowicz]

Literatura: Z. Cesarz, Konflikty zbrojne jako problem międzynarodowy [w:] Problemy współczesnego świata, red. Z. Cesarz, E. Stadtmueller, Wrocław 1996 • S. Dworecki, Od konfliktu do wojny, Warszawa 1996 • K. Kubiak, Wojny, konflikty zbrojne i punkty zapalne na świecie, Warszawa 2005.