KRAJOWY SYSTEM RATOWNICZO-GAŚNICZY; KSRG – system działań stworzony w celu zorganizowanej ochrony życia i zdrowia, a także mienia i środowiska przed zagrożeniami → bezpieczeństwa powszechnego. Jest elementem systemów bezpieczeństwa RP: → bezpieczeństwa narodowego, → bezpieczeństwa wewnętrznego, bezpieczeństwa powszechnego, → ochrony ludności, → ochrony przeciwpożarowej. Współdziała z m.in. z → Państwowym Ratownictwem Medycznym oraz systemami → zarządzania kryzysowego i powiadamiania ratunkowego, ze strukturami bezpieczeństwa UE (w ramach → Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności) oraz strukturami bezpieczeństwa ONZ (Międzynarodową Grupą Doradczą ds. Poszukiwania i Ratownictwa INSARAG, mechanizmem eksperckim NZ ds. oceny i koordynacji działań UNDAC).

KSRG jest zorganizowany przez organy administracji publicznej i Państwową Straż Pożarną (PSP), która wspólnie z innymi jednostkami ochrony przeciwpożarowej włączonymi do tego systemu realizuje działania systemowe, nadzorowany przez ministra właściwego ds. wewnętrznych. Z systemem mogą współdziałać inne służby, inspekcje, straże i podmioty w wyniku podpisania przez nie dobrowolnych umów cywilnoprawnych. Działania systemowe obejmują walkę z → pożarami, → klęskami żywiołowymi oraz → ratownictwo (zwłaszcza techniczne, chemiczne, ekologiczne i medyczne), realizowane są na dwóch poziomach – na poziomie podstawowych czynności ratowniczych (wykonywanych przez wszystkich ratowników) oraz na poziomie specjalistycznych czynności ratowniczych (wykonywanych z użyciem specjalistycznego sprzętu przez odpowiednio do tego przygotowany personel).

KSRG funkcjonuje w trzech poziomach działań: powiatowym, wojewódzkim oraz krajowym. Ten ostatni poziom obejmuje Komendę Główną PSP, w tym Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności jako krajowy punkt kontaktowy z międzynarodowymi strukturami ratownictwa, centralny odwód operacyjny. Kierowanie działaniami w ramach KSRG odbywa się przez osobę kierującą działaniem ratowniczym, której przypisano ponadresortowe uprawnienia do: zarządzenia → ewakuacji ludzi i mienia; ingerowania w ruch drogowy oraz obecność osób trzecich w rejonie działania ratowniczego; przejmowania w użytkowanie środków niezbędnych do realizacji działań ratowniczych; żądania niezbędnej pomocy od podmiotów państwowych i pozapaństwowych; odstąpienia od zasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne. Kierowanie działaniami ratowniczymi odbywa się na poziomach interwencyjnym, taktycznym i strategicznym – uzależnionych od wielkości terenu działań i liczebności reagujących zasobów ratownictwa. [Paweł Gromek]

Literatura: P. Gromek, Ratownictwo w ochronie ludności. Istota. System. Kierunki rozwoju, Warszawa 2015.