KRAJOWY SYSTEM WYKRYWANIA SKAŻEŃ I ALARMOWANIA; KSWSiA – łączy autonomicznie działające podmioty cywilne i wojskowe realizujące zadania związane z prognozowaniem, wykrywaniem i monitorowaniem skażeń chemicznych, biologicznych i promieniotwórczych w Polsce. Ideą integracji poszczególnych systemów jest działanie w ramach ujednoliconych procedur, meldunków oraz ogólnie przyjętego systemu zarządzania informacją o zagrożeniu skażeniami pomiędzy resortami, a także poprawa efektywności działania służb odpowiedzialnych za reagowanie kryzysowe w tym zakresie. Utworzony w 2006 r. KSWSiA integruje, bez zmiany podległości, elementy podległe resortom właściwym do spraw: wewnętrznych, zdrowia, administracji publicznej, rolnictwa, gospodarki morskiej, środowiska, gospodarki wodnej oraz organy administracji państwowej, na czele z centrami zarządzania kryzysowego nadzorowanymi przez wojewodów. Są to w szczególności: 1. system wykrywania skażeń SZ RP nadzorowany przez ministra obrony narodowej; 2. sieci i systemy nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych w kraju oraz krajowe punkty kontaktowe dla międzynarodowych systemów nadzoru nad zagrożeniami zdrowia lub życia dużych grup ludności nadzorowane przez ministra właściwego ds. zdrowia; 3. systemy stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych, których działanie koordynuje Prezes Państwowej Agencji Atomistyki; 4. wojewódzkie systemy wykrywania i alarmowania oraz wojewódzkie systemy wczesnego ostrzegania o zagrożeniach skażeniami nadzorowane przez wojewodów; 5. systemy nadzoru epizootycznego, fitosanitarnego, nadzoru nad bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego i paszami oraz nadzoru nad produktami rolno-spożywczymi nadzorowane przez ministrów właściwych ds. rolnictwa i rynków rolnych oraz zdrowia. Nadzór nad funkcjonowaniem KSWSiA i funkcję koordynacyjną sprawuje minister obrony narodowej przy pomocy centrum dyspozycyjnego, którego funkcję pełni → Centralny Ośrodek Analizy Skażeń.

Struktura KSWiA obejmuje organy i jednostki organizacyjne zdolne do analizy i oceny sytuacji skażeń oraz rekomendowania m.in. działań interwencyjnych. W skład systemu wchodzą: 1. systemy detekcji skażeń; 2. komórki analityczno-eksperckie; 3. pododdziały właściwe do reagowania na skażenie; 4. systemy alarmowania ludności. Do zadań systemów wchodzących w skład KSWSiA należą w szczególności: realizacja sojuszniczych zobowiązań w zakresie obserwacji, pomiarów, prognozowania skażeń oraz powiadamiania o skażeniach; monitorowanie poziomu skażeń; ostrzeganie i alarmowanie o skażeniach; opracowywanie ekspertyz i rekomendacji w zakresie postępowania ochronnego; doradztwo specjalistyczne w zakresie metodyki ograniczania zasięgu i skutków oddziaływania skażeń; uruchamianie systemów wykrywania skażeń i alarmowania o skażeniach ludności oraz uruchamianie działań interwencyjnych. KSWSiA uruchamiany jest w przypadku wprowadzenia → stanu nadzwyczajnego w celu zapobieżenia skutkom → katastrofy naturalnej, → awarii technicznej lub → terrorystycznych ataków mogących spowodować wystąpienie skażeń chemicznych, biologicznych lub promieniotwórczych, a także w przypadku prowadzenia ćwiczeń i treningów. [Krzysztof Budyn, Marzena Walkowiak]

Literatura: Obrona przed bronią masowego rażenia w operacjach połączonych DD-3.8(B), Bydgoszcz 2020.