MISJE PETERSBERSKIE – zestaw zadań z obszaru polityki bezpieczeństwa UE obejmujący misje humanitarne (w tym ratownicze), misje pokojowe oraz misje zarządzania sił bojowych w zarządzaniu kryzysowym. Nazwa pochodzi od miejsca konferencji Unii Zachodnioeuropejskiej, która odbyła się w czerwcu 1992 r. (w hotelu Petersberg niedaleko Bonn w Niemczech), podczas której te zadania zostały po raz pierwszy uzgodnione i zaakceptowane do realizacji w postaci katalogu operacji pokojowych. Deklaracja petersberska określiła główne cele misji petersberskich [m.pet.]: zadania humanitarne, ratownicze, utrzymania i przywrócenia pokoju oraz zarządzania kryzysami, w tym zaprowadzanie pokoju. M.pet. stanowiły integralną część ówczesnej europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony; współcześnie → wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) UE.
Traktat amsterdamski z 1997 r. poszerzył kompetencje UE o możliwość prowadzenia m.pet. i stworzył dla nich podstawę traktatową. W 2000 r. Unia Zachodnioeuropejska przyjęła decyzję o przekazaniu UE swoich operacyjnych funkcji w zakresie zadań petersberskich oraz wszystkich struktur niezbędnych do ich wykonywania. Od wejścia w życie traktatu nicejskiego 1 lutego 2003 r. UE pod kierownictwem Rady Europejskiej jest odpowiedzialna w sposób wyłączny za realizację m.pet. Ponadto zgodnie z postanowieniami traktatu przestały istnieć jakiekolwiek więzi pomiędzy UE a Unią Zachodnioeuropejską. UE uzyskała zdolność cywilną oraz wojskową realizowania operacji humanitarnych i ratowniczych oraz w ograniczonym zakresie operacji wymuszania pokoju.

Traktat lizboński, który wszedł w życie 1 grudnia 2009 r., rozszerzył katalog zadań m.pet., który od tego czasu obejmuje: zadania humanitarne i ratownicze; zadania zapobiegania konfliktom i utrzymywania pokoju; zadania sił bojowych w zarządzaniu kryzysowym; wspólne operacje rozbrojeniowe; zadania doradztwa i pomocy wojskowej; zadania stabilizacji pokonfliktowej. W ramach m.pet. określono rodzaj działań wojskowych, jakie UE może podjąć w ramach operacji zarządzania kryzysowego. Zadania petersberskie są nadal podstawą prawną decyzji o wysłaniu misji w ramach WPBiO. [→ operacja/misja pokojowa] [Łukasz Roman]

Literatura: J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda, Integracja europejska w okresie przemian, Warszawa 2016 • M. Musioł, Operacje pokojowe i dyplomacja prewencyjna oraz ich podstawy w polityce zewnętrznej UE w XXI wieku, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2013, t. 7 • P. Serrano, A Strategic Approach to the European Security and Defence Policy, The Main Types of ESDP Missions [w:] Civilian Crisis Management: The EU Way, red. A. Nowak, Paris 2006.