OBRONA PRZED BRONIĄ MASOWEGO RAŻENIA; OPBMR – szereg przedsięwzięć planistycznych, organizacyjnych i działań realizowanych w celu ochrony wojsk, ludności oraz infrastruktury przed skutkami użycia → broni masowego rażenia (BMR) i skażeń oraz zapewnienia stanom osobowym wojsk możliwości realizacji zadań w sytuacji wystąpienia skażeń, a także odtworzenia ich zdolności po zakończeniu zagrożenia CBRN (chemical, biological, radiological and nuclear). Przedsięwzięcia te ujęte są w → system obrony przed bronią masowego rażenia.

Działania w zakresie OPBMR obejmują trzy zasadnicze filary: zapobieganie, ochronę i odtwarzanie zdolności po zdarzeniu CBRN. W ramach zapobiegania realizuje się zadania związane z: nieproliferacją BMR przez podmioty państwowe i niepaństwowe, w tym zapobieganie pozyskaniu środków CBRN; powstrzymanie od użycia środków CBRN; zapobieganie celowemu użyciu lub przypadkowemu uwolnieniu środka CBRN; wsparcie w zakresie redukcji istniejących środków CBRN. Z kolei ochrona to wszelkie działania realizowane w zakresie ochrony wojsk, wsparcia ochrony ludności, obiektów i infrastruktury przed negatywnymi skutkami użycia środków CBRN oraz szybkie i skuteczne reagowanie na zdarzenia CBRN, w tym redukcja istniejących środków CBRN, kontrola lub przerwanie łańcucha dostaw środków CBRN, wsparcie w zapobieganiu kolejnym zdarzeniom oraz zmniejszenie natychmiastowych skutków użycia środków CBRN. Odtwarzanie zdolności po zdarzeniu CBRN obejmuje wszystkie działania związane z likwidacją skutków zdarzeń CBRN, odtwarzaniem zdolności po ich wystąpieniu oraz zapobieganiem kolejnym zdarzeniom.

OPBMR obejmuje pięć przedsięwzięć realizowanych stosownie do poziomu zagrożenia CBRN, które stanowią podstawę prowadzenia działań: 1. wykrywanie, identyfikacja i monitoring skażeń – umożliwiają określenie charakteru, analizę oraz identyfikację zdarzenia CBRN, identyfikację jakościowo-ilościową substancji CBRN, określenie rejonów skażeń oraz monitorowanie zmian sytuacji skażeń, postępowanie dowodowe w sprawie użycia BMR oraz ekspertyzę techniczną w zakresie identyfikacji substancji CBRN; 2. zarządzanie informacją CBRN – celem jest zbieranie, analizowanie i dystrybucja, pochodzących z jednego lub większej liczby źródeł, informacji CBRN lub opracowanych analiz, obejmuje: doradztwo z zakresu OPBMR, ostrzeganie i meldowanie o skażeniach, zbieranie, analizowanie i rozpowszechnianie informacji, integracje sensorów CBRN i zarządzanie obiegiem informacji w ramach → Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania, wsparcie eksperckie w zakresie zagrożeń CBRN; 3. ochrona fizyczna przed czynnikami rażenia zdarzeń CBRN – celem jest zwiększenie zdolności sił oraz środków do przetrwania po zdarzeniu CBRN, obejmuje przedsięwzięcia polegające na maksymalnym wykorzystaniu cech użytkowych indywidualnych i zbiorowych środków ochrony przed skażeniami oraz właściwości ochronnych sprzętu bojowego, obiektów inżynieryjnych i terenu; 4. ograniczanie zagrożenia przed czynnikami rażenia zdarzeń CBRN – celem jest zmniejszające skutków oddziaływania zdarzeń CBRN, obejmuje działania zapobiegawcze oraz przeciwdziałanie zagrożeniu poprzez unikanie skażeń, kontrolę rozprzestrzeniania skażeń, napromieniania oraz likwidację skażeń zarówno stanów osobowych, sprzętu jak i infrastruktury; 5. medyczna ochrona przed czynnikami rażenia zdarzeń CBRN – celem jest ograniczenie podatności personelu na śmiertelne i szkodliwe skutki zastosowania środków CBRN, obejmuje: wczesne wykrywanie objawów mogących świadczyć o zastosowaniu środków CBRN, zastosowanie medycznych środków zapobiegawczych w postaci działań profilaktycznych, natychmiastową terapię poekspozycyjną, ewakuację i segregację porażonych, prowadzenie likwidacji skażeń (w tym rannych), leczenie i opiekę nad porażonymi; izolację porażonych czynnikami biologicznymi. [Krzysztof Budyn, Marzena Walkowiak]

Literatura: NATO Standardization Agency, Allied Joint Doctrine for Comprehensive Chemical, Biological, Radiological, and Nuclear Defence – AJP-3.8(B), Brussels 2018 • NATO Standardization Agency, Allied Joint Medical Doctrine for Support to CBRN Defensive Operations – AJMedP-7(A), Brussels 2022 • Obrona przed bronią masowego rażenia w operacjach połączonych DD-3.8(B), Bydgoszcz 2020.