PLANOWANIE OBRONNE – ustalanie sposobów wykonywania zadań obronnych przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego oraz wykorzystania w tym celu niezbędnych sił i środków; obejmuje m.in. planowanie operacyjne i programowanie obronne.
Planowanie operacyjne [pl.op.] dotyczy określenia wszystkich celów i zadań, które powinny być zrealizowane, aby plany strategiczne zostały zrealizowane; jest ono także zorganizowanym szeregiem działań, które prowadzą do realizacji celów taktycznych. W szerokim znaczeniu jest planowaniem krótkookresowym. Plany operacyjne dzieli się na jednorazowe (dla działań niepowtarzalnych) oraz ciągłe (dla regularnie powtarzalnych działań). Pl.op. powinno zawierać opis, co należy zrobić, aby osiągnąć założony cel, kiedy należy to zrobić, kto jest za to odpowiedzialny oraz określenie szacunkowych kosztów realizacji tych działań (najczęściej informacje te zostają ujęte w planach operacyjnych). W obronności i bezpieczeństwie pl.op. oznacza ustalanie czynności dotyczących przygotowania i działania organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, ujętych w formie zestawów zadań operacyjnych, a także ustalanie sił i środków niezbędnych do ich wykonania. Według koncepcji NATO pl.op. jest planowaniem działań wojskowych na poziomie strategicznym, operacyjnym lub taktycznym.
Pl.op. odbywa się na podstawie ustaleń przyjętych w strategii bezpieczeństwa narodowego oraz w polityczno-strategicznej dyrektywie obronnej RP. W pl.op. uwzględnia się infrastrukturę państwa, możliwości organizacyjno-finansowe wykonawców zadań operacyjnych, regulacje prawne oraz zadania określone w programie mobilizacji gospodarki (według stanu na pierwszy dzień miesiąca, w którym plan operacyjny zostaje przedłożony do zatwierdzenia).
Funkcje pl.op. są następujące: zapewnienie ciągłości podejmowania decyzji i działania dla utrzymania bezpieczeństwa państwa, województwa, powiatu, miasta i gminy; zasilanie zasobami ludzkimi SZ RP i jednostek zmilitaryzowanych oraz cywilne wsparcie; realizacja zadań wynikających z sojuszniczego obowiązku państwa gospodarza; zapewnienie ochrony i zabezpieczenia podstawowych potrzeb bytowych ludności oraz tworzenia warunków do jej przetrwania. Cele pl.op. to: ujednolicenie przygotowań struktur administracji publicznej do działania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny; ukierunkowanie wykorzystania środków budżetowych na realizację najpilniejszych przedsięwzięć w sferze pozamilitarnych przygotowań obronnych; wykorzystanie rezerw w sferze organizacyjnej oraz stworzenie prostych procedur działania ułatwiających kierowanie w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny.
Programowanie obronne obejmuje ustalanie zadań obronnych realizowanych w czasie pokoju (na 10-letni okres planistyczny rozpoczynający się w roku nieparzystym) ujętych w formie przedsięwzięć rzeczowo-finansowych celem utrzymania i rozwoju potencjału obronnego państwa oraz przygotowania organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego do działania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, a także projektowanie środków budżetowych przeznaczonych na ten cel.
W ramach planowania obronnego należy wykonywać, uzgadniać i aktualizować plany operacyjne, programy obronne oraz dokumenty analityczne sporządzane w ramach przeglądów obronnych. [→ planowanie obronne NATO] [Wojciech Wróblewski, Tadeusz Kubaczyk]
Literatura: Administracja publiczna w procesie przygotowań obronnych państwa. Wybrane problemy, red. M. Kuliczkowski, M. Wojciszko, Warszawa 2012 • E. Urbanowska-Sojkin, P. Banaszyk, H. Witczak, Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem, Warszawa 2011.