POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA – część polityki w ogólnym jej znaczeniu odnosząca się do realizacji najważniejszych → interesów narodowych. Tak jak polityka państwa obejmuje szerokie ich spektrum, tak polityka bezpieczeństwa jest jej rozwinięciem i uszczegółowieniem tych polityk szczegółowych, które wiążą się z → bezpieczeństwem narodowym. Czyni to poprzez uwzględnienie różnorakich uwarunkowań bezpieczeństwa, w tym szans, wyzwań, ryzyk i zagrożeń, w jakich funkcjonuje określone państwo.

Polityka bezpieczeństwa państwa [pol.bezp.p.] jest więc celową i zorganizowaną działalnością kompetentnych organów państwa zmierzającą do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego, czyli obiektywnej pewności zachowania wartości narodowych. Stanowi główny element jego polityki, do jej realizacji wykorzystuje się wszystkie dostępne instrumenty jego siły (→ potęgi). Jest ciągłym procesem i obejmuje: identyfikację wartości narodowych i definiowanie na ich podstawie interesów narodowych, prowadzenie oceny strategicznej, określanie celów polityki bezpieczeństwa, formułowanie zadań dla strategii bezpieczeństwa narodowego i jej formułowanie oraz implementacja poprzez budowę i koordynację funkcjonowania → systemu bezpieczeństwa narodowego.

Podstawą działalności państwa w zakresie pol.bezp.p. jest identyfikacja wartości narodowych stanowiących prawną, filozoficzną i moralną podstawę funkcjonowania oraz rozwoju państwa, narodu, społeczeństwa i obywateli. Wartości narodowe najczęściej odnoszą się do: przetrwania państwa i narodu, biologicznego przeżycia ludzi, → integralności terytorialnej, → suwerenności, rozwoju społeczno-gospodarczego i jakości życia obywateli. Stanowią podstawę formułowania interesów narodowych oraz racji stanu. → Interesy narodowe stanowią zespół ogólnych celów (pożądanych stanów) ukierunkowanych na zaspokojenie egzystencjalnych potrzeb i zachowanie naczelnych wartości narodowych, na rzecz których działają państwo i naród. Poddawane są ocenie strategicznej polegającej na analizie zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań ich realizacji. W ramach oceny strategicznej identyfikuje się i analizuje szanse, wyzwania i zagrożenia odnoszące się do poszczególnych interesów narodowych. Ocena strategiczna stanowi podstawę formułowania celów pol.bezp.p.

Najważniejszym ogólnym i nadrzędnym celem pol.bezp.p. jest zapewnienie pewności istnienia i przetrwania organizacji państwowej, narodu i społeczeństwa, ich suwerenności i nie-
podległości, zachowania stanu posiadania oraz szans niezakłóconego funkcjonowania i rozwoju. Cele polityki bezpieczeństwa są konkretyzowane jako cele strategiczne i operacyjne, na podstawie których formułowane są zadania dla państwa realizowane w ramach jego funkcji wewnętrznej i zewnętrznej. Ich osiąganie wiąże się z wyborem odpowiednich sposobów wykorzystania zasobów materialnych i niematerialnych państwa. Problem ten rozwiązywany jest poprzez formułowanie strategii bezpieczeństwa narodowego, która z tego względu traktowana jest jako instrument realizacji pol.bezp.p. Ogólnym zadaniem strategii jest więc zdefiniowanie sposobu osiągania celów pol.bezp. Inaczej ujmując, cele pol.bezp.p. osiągane są poprzez implementację → strategii bezpieczeństwa narodowego, która określa sposób wykorzystania posiadanych zasobów narodowych do osiągnięcia tychże celów poprzez budowę i koordynowanie funkcjonowania systemu bezpieczeństwa narodowego.

Wieloaspektowość i wielowymiarowość współczesnego bezpieczeństwa sprawiają, że system bezpieczeństwa narodowego obejmuje większość ogólnych organów państwa, jak również instytucje powoływane wyłącznie do wypełniania zadań związanych z bezpieczeństwem. Na szeroko rozumianą pol.bezp.p. składają się więc szczegółowe rodzaje polityk prowadzonych przez poszczególne instytucje państwa, dotyczące problematyki: zagranicznej, wojskowej, energetycznej, finansowej, bezpieczeństwa wewnętrznego i innych. Ta wieloaspektowość różnych szczegółowych rodzajów polityk prowadzonych przez różne ośrodki wymaga ich koordynacji. Stanowi to niemałe wyzwanie, zwłaszcza że zwykle w państwie nie ma odrębnej instytucji koordynującej całokształt problematyki bezpieczeństwa. Funkcję taką zazwyczaj pełnią organy nieetatowe – rady bezpieczeństwa narodowego, które raczej zajmują się rozwiązywaniem głównych problemów polityki bezpieczeństwa, a nie jej bieżącym koordynowaniem. [Paulina Polko, Lech Chojnowski]

Literatura: L. Chojnowski, Bezpieczeństwo narodowe. Studium teoretyczne, Słupsk 2016 • B.B. Knudsen, Developing a National Security Policy/Strategy: A Roadmap. Sicherheit Und Frieden (S+F), „Security and Peace” 2012, nr 30(3) • R. Zięba, Bezpieczeństwo jako cel polityki państwa: aspekty teoretyczne [w:] Współczesny wymiar bezpieczeństwa. Między teorią a praktyką, red. J. Pawłowski, Warszawa 2011.