RADYKALIZACJA – proces przyjmowania przez jednostkę/grupy/masy ekstremistycznego systemu wartości, który rozwija się w odniesieniu do konkretnego ruchu politycznego lub społecznego. Proces ten związany jest z wyrażaniem aprobaty i wsparcia dla wykorzystania przemocy politycznej i zastraszenia jako metody osiągania zmian w społeczeństwie lub zachęcania do tego osób trzecich. Radykalizacja [rad.] jest jednym z czynników ryzyka prowadzącym jednostkę lub grupę do trwałego stosowania środków przemocy w celu artykulacji postulatów politycznych. Agresywne działania pozostają w bezpośrednim związku z motywami ideowymi – socjalnymi, politycznymi lub religijnymi, przy jednoczesnym odrzuceniu dominującego porządku politycznego, społecznego lub kulturowego; osiągnięcie określonych celów usprawiedliwia stosowanie przemocy. Rad. jest procesem mentalnym i emocjonalnym, który czyni jednostkę gotową na stosowanie przemocy, odnosi się zatem do postaw i zachowań. Najbardziej skrajnym stadium rad. są przeobrażania zachowań jednostki/grupy i wykorzystywanie metod nielegalnych, w tym czynów zabronionych klasyfikowanych jako terrorystyczne/o charakterze terrorystycznym [→ przestępstwo o charakterze terrorystycznym]. Radykalizacja z użyciem przemocy obejmuje dwie fazy: zaangażowania się w grupę terrorystyczną oraz podtrzymania zaangażowania i czynnego udziału. Głównym wyróżnikiem w kontekście stosowania przemocy i identyfikacji grupowej jest wytwarzanie alternatywnego systemu moralnego odwołującego się do antagonizmów racjonalizujących konflikty, takich jak: my–oni, swoi–obcy, dobro–zło, wróg–przyjaciel. Logika rad. odwołuje się także często do kulturowej definicji wspólnoty, postrzeganych form ucisku, eksponowania kolektywnej tożsamości i jej wyjątkowości, nadawania znaczeń zniekształconym wydarzeniom historycznym, wiktymizacji oraz martyrologii. Często w warstwie narracyjnej następuje swoista sakralizacja przemocy i mesjanistyczny przekaz roli jednostki w absolutystycznym konflikcie z zaistniałym porządkiem. Procesem odwrotnym do radykalizacji jest → deradykalizacja.
[Aleksandra Gasztold, Damian Szlachter]

Literatura: A. Zięba, D. Szlachter, Zwalczanie terroryzmu – walka z radykalizacją postaw i werbowaniem terrorystów na obszarze Unii Europejskiej. Studium przypadku społeczności muzułmańskiej [w:] Polityka Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. Uwarunkowania – wyzwania – realizacja w drugiej dekadzie XXI wieku, red. W. Fehler, K.P. Marczuk, Warszawa 2015.