RYZYKO OPERACYJNE – możliwość straty wynikająca z nieodpowiednich lub zawodnych procedur wewnętrznych organizacji, błędów ludzi lub systemów albo ze zdarzeń zewnętrznych. Spełnianie się ryzyka operacyjnego [ryz.op.] zawsze polega na utracie kluczowych zasobów lub utracie kontroli nad tymi zasobami.

Teorię ryz.op. rozwijają w odrębnych ujęciach dwie dyscypliny naukowe: ekonomia i finanse oraz nauki o zarządzaniu i jakości; korzystają zaś z tej teorii inne dyscypliny, w tym → nauki o bezpieczeństwie. Ujęcia te są istotnie odmienne. Ujęcie finansowe koncentruje się na skutkach pośrednich, dąży się do takiej oceny poziomu ryz.op., która pozwala na ustalenie niezbędnych rezerw finansowych na pokrycie ewentualnych strat związanych z tym ryz., a więc ustalenie tzw. adekwatności kapitałowej. W ujęciu nauk o zarządzaniu i jakości, które uzupełnia ujęcie finansowe, chodzi o analizę istoty ryz.op. (przyczyn, → podatności, mechanizmu spełniania się ryz., skutków), aby możliwe było w odniesieniu do poszczególnych rodzajów zasobów kluczowych dla prowadzenia działalności podjęcie działań organizacyjnych o charakterze prewencji wobec przyczyn i podatności oraz o charakterze planów zapewniania ciągłości działania wobec możliwych skutków.

Pojęcie ryz.op. jest najczęściej związane z zarządzaniem ryz. programowym instytucji finansowych, które muszą być dostosowane do międzynarodowych zaleceń międzynarodowego Komitetu Bazylejskiego Nadzoru Bankowego (znanych jako rekomendacje Basel I, II, III). [Janusz Zawiła-Niedźwiecki]

Literatura: Ryzyko operacyjne w naukach o zarządzaniu, red. I. Staniec, J. Zwiła-Niedźwiecki, Warszawa 2015 • J. Zawiła-Niedźwiecki, Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w zapewnianiu ciągłości działania, Kraków 2013.