STRATY OSOBOWE – wielkość strat osobowych podczas działań militarnych zależy od: rodzaju prowadzonych działań; miejsca poszczególnych jednostek w ugrupowaniu bojowym; stosowanych środków rażenia; intensywności działań bojowych; wykorzystania efektu zaskoczenia; stosunku i rodzaju sił własnych i przeciwnika; warunków terenowych i atmosferycznych; doświadczenia bojowego żołnierzy itd. W tradycyjnym szacowaniu ogólnych strat [str.] osobowych podczas działań bojowych stosuje się cztery kategorie wskaźników. Są to: polegli, wzięci do niewoli i zaginieni podczas działań, ranni w walce oraz przypadki stresu bojowego. Ponadto wyróżnia się str. niezwiązane z walką, czyli z powodu choroby i urazów niezwiązanych z walką. Oprócz wskaźników tradycyjnych wyróżnia się także następujące kategorie str.: zmarli podczas działań, zmarli z powodu obrażeń, zmarli wskutek działań innych niż wywołane przez przeciwnika, zmarli wskutek urazów niebojowych, ranni w działaniach niebojowych oraz ranni podczas działań.

Wyróżnia się ponadto str. sanitarne oraz str. bezpowrotne. Do str. bezpowrotnych należą polegli (zmarli), wzięci do niewoli i zaginieni podczas działań. Str. sanitarne to część ogólnych str. osobowych walczących wojsk. Do tej grupy należą ranni i chorzy żołnierze, którzy ze względu na stan zdrowia utracili zdolność bojową na nie mniej niż jedną dobę i przybyli do punktów opatrunkowych lub szpitali. Str. te dzielone są na str. bojowe i niebojowe. Do str. bojowych zalicza się rannych i chorych, którzy utracili zdolność bojową wskutek bezpośredniego lub pośredniego działania środków bojowych przeciwnika bądź szkodliwego oddziaływania na ich organizm warunków, w których prowadzone są działania bojowe (np. niskie lub wysokie temperatury). Ze względu na stopień obrażeń rannych i chorych dzieli się na: lekko rannych (leczenie przywraca im zdolność bojową); średnio rannych (leczenie znacznie zmniejsza ich inwalidztwo); ciężko rannych (efektem doznanych urazów, pomimo leczenia, jest bardzo często inwalidztwo); bardzo ciężko rannych (rokowania są bardzo niepomyślne, często istnieje zagrożenie życia). Do str. niebojowych zaliczani są chorzy (w tym zakaźnie) i ranni, których obrażenia ciała i choroby nie zostały spowodowane środkami bojowymi przeciwnika czy niepomyślnymi warunkami, w których prowadzone są działania bojowe.

Ocenia się, że 75% spośród wszystkich str. sanitarnych stanowią ranni. Wśród str. bojowych wskaźnik przyjęć do szpitali zwykle wynosi 90%, a pozostałe 10% stanowią powroty do służby. Natomiast w wypadku str. niebojowych jest to odpowiednio 60% i 40%. Ewidencję str. sanitarnych prowadzą organy wojskowej służby zdrowia. Szybkie wyleczenie rannych i chorych i ich powrót do służby jest najwyższym celem zabezpieczenia medycznego wojsk walczących.

Wielkość (wskaźniki) przewidywanych str. sanitarnych i ich struktura są wiodącymi determinantami budowy potencjału medycznego sił zbrojnych oraz planowania zabezpieczenia medycznego walczących wojsk. W SZ RP do prognozowania str. sanitarnych używane są systemy kalkulacyjne obowiązujące w NATO. Wskaźniki przewidywanych str. sanitarnych uzyskiwane przy wykorzystaniu tych systemów mają charakter szacunkowy. Na etapie każdej fazy działań bojowych wymagają uszczegółowiania w ramach współpracy organów służby zdrowia z organami operacyjnego rozpoznania i planowania.

Ewidencję str. osobowych prowadzą wojskowe organy personalne na podstawie systemu meldowania str. System ten obejmuje: meldowanie i ewidencjonowanie str.; porównywanie danych uzyskiwanych z różnych źródeł informacji; ocenę str. wynikłych z zaginięcia i ewakuowania żołnierzy; utrzymywanie łączności ze służbami zdrowia i prawnymi, wywiadem i pocztą polową oraz służbą ewidencji grobów; ocenę i porównanie str. rzeczywistych ze str. prognozowanymi; ewidencjonowanie i meldowanie do władz państwowych o żołnierzach poległych. Rejestracja grobów i dbałość o zmarłych jest obowiązkiem władz państwowych. [Eugeniusz Nowak]

Literatura: A. Bursztyński, Logistyka Marynarki Wojennej, Gdynia 2009 • K. Ficoń, Współczesna logistyka wojskowa, Warszawa 2002 • Ministerstwo Obrony Narodowej, Zabezpieczenie medyczne Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, DD-4.10(A), Bydgoszcz 2015.