SYSTEM FINANSOWY WOJSKA – ustanowione zasady, zespół organów finansowych oraz dysponentów środków budżetowych na wszystkich szczeblach dowodzenia i kierowania oraz przepisy i normy prawne dotyczące gospodarowania środkami pieniężnymi przeznaczonymi na wydatki obronne. Zbiór zasad zawarty został w obowiązujących przepisach prawa powszechnego (np. ustawa o finansach publicznych, ustawa o rachunkowości, prawo zamówień publicznych) oraz przepisach resortowych (np. decyzje ministra obrony narodowej). Podmioty resortu obrony narodowej realizują przypisane im obowiązki w zakresie gospodarki finansowej. System finansowy wojska [sys.fin.w.] pod względem organizacyjnym ma budowę hierarchiczną, w której wyróżnia się odpowiednie poziomy dysponentów środków budżetowych, czyli podmiotów upoważnionych do dokonywania wydatków obronnych na zadania własne bądź zadania przydzielonych im na zaopatrzenie jednostkom. W Polsce występuje trójszczeblowy podział dysponentów i obejmuje dysponenta głównego – pierwszego stopnia oraz dysponentów drugiego i trzeciego stopnia. Dysponentem głównym jest minister obrony narodowej. Jego dochody i wydatki jako dysponenta głównego ujmowane są w ramach odrębnej dla całości budżetu państwa części klasyfikacji budżetowej. W myśl obowiązujących rozwiązań organizacyjno-prawnych minister obrony narodowej jest dysponentem 29 części budżetu państwa „Obrona narodowa”. Ponadto jako dysponent główny określa on bezpośrednio mu podległych dysponentów drugiego i trzeciego stopnia, a dysponenci drugiego stopnia bezpośrednio im podległych dysponentów trzeciego stopnia. W tym ujęciu dysponentami trzeciego stopnia są jednostki budżetowe resortu obrony narodowej, które bezpośrednio wydatkują otrzymane środki bez prawa ich dalszego przekazywania.

W sys.fin.w. minister obrony narodowej jest także organem planującym pierwszego stopnia. System planowania finansowego ma również strukturę trójszczeblową, a poszczególne stopnie tworzą odpowiedni dysponenci środków budżetowych i inne instytucje resortu, których priorytet bądź specyfika działalności powodują, iż są one niezbędne w toku tworzenia ogólnego budżetu resortu, jak również planów finansowych poszczególnych jednostek i instytucji. Do zadań organów planujących należy kierowanie procesem planowania lub planowanie dochodów i wydatków budżetowych wyodrębnionych dla jednostek (komórek) organizacyjnych, wnioskowanie o dokonywanie zmian w planach finansowych, opracowywanie informacji z realizacji budżetu.

Sys.fin.w. dopasowuje się niejako do koncepcji → bezpieczeństwa narodowego, odpowiadając na aktualne w danym okresie potrzeby resortu obrony narodowej, przy uwzględnieniu istniejących struktur SZ RP. W ten sposób tworzy się grupa podmiotów, które w danej koncepcji organizacji resortu obrony narodowej mają charakter priorytetowy, a których rangę wzmacnia pozycja organu planowania lub/i dysponenta środków budżetowych.

Sys.fin.w. zapewnia realizację zadań dotyczących zaspokojenia potrzeb podległych im jednostek i skutecznego zorganizowania przepływu środków budżetowych od źródła – budżetu państwa, poprzez ministra obrony narodowej, odpowiednie podmioty resortu, w tym i poprzez instytucje i jednostki SZ RP, aż do szczebla najniższego – do wojskowej jednostki budżetowej (podmiotów równorzędnych). [Konrad Stańczyk]

Literatura: Finanse wojska: wybrane problemy finansów publicznych, red. K. Stańczyk, Warszawa 2009 • K. Stańczyk, Racjonalizacja gospodarki finansowej wojska, Warszawa 2015.