SYSTEM OBRONY TERYTORIALNEJ – część (podsystem) militarnego systemu obrony państwa przeznaczona do przygotowania i prowadzenia, we współdziałaniu z układem pozamilitarnym, obrony powszechnej na całym terytorium kraju. Stanowi skoordynowany zbiór takich elementów, jak: terytorialne organy dowodzenia, → wojska obrony terytorialnej, wojskowe elementy operacyjnego przygotowania terytorium do obrony, a w okresie zagrożenia i wojny – stacjonarne jednostki i instytucje wojskowe oraz formacje zmilitaryzowane włączane w skład sił zbrojnych. System obrony terytorialnej jest organizacyjną formą → obrony terytorialnej, czyli komponentu terytorialnego sił zbrojnych, tworzą go terytorialne organy dowodzenia szczebla strategicznego (dowództwo/komenda główna), operacyjnego (dowództwo/komenda okręgu), regionalnego (dowództwo/komenda regionu obrony terytorialnej – województwa), lokalnego (dowództwo/komenda obwodu obrony terytorialnej – powiatu, miasta na prawach powiatu, dzielnicy w dużym mieście) oraz podporządkowane dowództwom/komendom obwodów lub regionów wojska obrony terytorialnej o charakterze ogólnowojskowym (do działań nieregularnych), fortecznym (obrony ważnych strategicznie miast i miejscowości), wartowniczym/obiektowym (ochrony i obrony obiektów infrastruktury krytycznej i innych ważnych dla bezpieczeństwa państwa), fortyfikacyjnym (rozbudowy inżynieryjnej terenu), przeprawowo-mostowym (utrzymywania mostów i wiaduktów w należytym stanie eksploatacyjnym oraz ich ochrony lub wysadzania) i logistyczno-szkoleniowym (szkolenia specjalistycznego żołnierzy i zabezpieczenia logistycznego pola walki sił obrony terytorialnej). W skład systemu obrony terytorialnej wchodzą także wojskowe elementy operacyjnego przygotowania terytorium do obrony oraz obronnie przygotowane społeczeństwo (w postaci organizacji proobronnych).
[Ryszard Jakubczak, Weronika Jakubczak]

Literatura: R. Jakubczak, System powszechnej obrony terytorialnej w Polsce, Szczytno 2020 • R. Jakubczak, Powszechna obrona terytorialna w bezpieczeństwie narodowym RP, Warszawa 2020 • R. Jakubczak, J. Marczak, Obrona terytorialna Polski na progu XXI w., Warszawa 1998.