TROLLING – sposób działania w społecznościowych portalach, forach oraz innych miejscach prowadzenia dyskusji w internecie wykorzystujący techniki manipulacji, perswazji, → dezinformacji, → propagandy, polegający na umieszczaniu przekazów kontrowersyjnych, i/lub fałszywych, często stanowiących element zorganizowanej akcji. Motywy trollingu [tr.] mają różny charakter, jest on podejmowany w celu: dezorganizacji dyskusji, werbalnego (często zmasowanego) atakowania konkretnych podmiotów (jednostek, grup, instytucji), spowodowania negatywnych reakcji emocjonalnych (np. gniewu), skupienia na sobie uwagi, kształtowania opinii. Tr. stanowi jedno z → zagrożeń informacyjnych, zagrożeń dla → bezpieczeństwa informacyjnego. Nadawcą może być: pojedyncza osoba (tr. jako zjawisko społeczne), firma (tr. komercyjny), partia polityczna, instytucja państwowa lub inne podmioty działające na ich rzecz (tr. polityczny). Może być realizowany jako celowa, zorganizowana aktywność grup, środowisk, firm, koncernów, które świadomie manipulują przekazem informacji. Osoba stosująca tr. to troll – często działa z premedytacją, logicznie i systematycznie, z opracowaną strategią. Pojęcie tr. ma swój źródłosłów w terminologii wędkarskiej: ang. trolling for fish, które oznacza „łowienie ryb na błystkę”. W tym przypadku przynętą są publikowane przez trolla zaczepne treści, np. obraźliwe i ośmieszające, prowokujące.

Publikowanie w ramach tr. zorganizowanego, politycznego bądź komercyjnego ma zwykle następujące cechy: rozprzestrzenianie przekazu wpisującego się w założone cele; ukrywanie tożsamości lub manipulowanie nią; stosowanie emocjonalnego języka i perswazyjnej formy przekazu; dążenie do zwiększenia zasięgu wypowiedzi; dążenie do dotarcia do określonego audytorium; metodyczne generowanie przekazu.

Tr. sam w sobie nie jest traktowany jako przestępstwo, chyba że wpisy zawierają treści nielegalne. Może dotyczyć albo indywidualnych przypadków, osób działających z pobudek osobistych, albo stanowić szersze zorganizowane akcje – wówczas może to być też płatny tr., najczęściej dotyczący wywierania wpływu w kwestiach politycznych lub światopoglądowych, także w celach marketingowych czy zwalczania konkurencji handlowej/biznesowej. Trolle są np. wynajmowani przez partie polityczne, są swoistymi „cybernetycznymi wojownikami” w walce politycznej, wykorzystując manipulowanie informacjami i fake newsy. Tzw. farmy trolli to wyspecjalizowane formy działalności na zlecenie – prowadzenie kampanii w ściśle określonym celu, na zlecenie polityczne bądź komercyjne poprzez setki, tysiące fałszywych kont na portalach społecznościowych.

Tr. w rządowych dokumentach dotyczących bezpieczeństwa w → cyberprzestrzeni traktowany jest jako zagrożenie, rodzaj dezinformacji. Tr. może być wykorzystywany do przedstawiania w negatywnym świetle racji stanu oraz rozpowszechniania treści propagandowych uderzających w dane państwo. [Janusz Gierszewski]

Literatura: E. Musiał, Trolling jako przykład zagrożeń informacyjnych w cyberprzestrzeni [w:] Bezpieczeństwo informacyjne w dyskursie naukowym, red. H. Batorowska, E. Musiał, Kraków 2017 • NASK, Zjawisko dezinformacji w dobie rewolucji cyfrowej, Warszawa 2019.