WOJNA ASYMETRYCZNA ‒ rodzaj konfliktu, w którym jedna ze stron jest słabsza od drugiej, zatem musi uciekać się do innych rodzajów taktyki walki, dzięki którym może zrównoważyć siłę przeciwnika. Słabsza strona to zazwyczaj mniejszy podmiot (państwo, grupa zbrojna, siły nieregularne lub oddziały partyzanckie), który nie ma szans w starciu z większym, liczniejszym i silniejszym przeciwnikiem. W związku z tym mniejsze i słabsze podmioty muszą zwrócić się ku niekonwencjonalnej taktyce lub niekonwencjonalnym działaniom wojennym, za pomocą których mogą przeciwstawić się liczebnej przewadze wroga.

Trudności związane z definiowaniem współczesnych wojen wynikają z tego, że w erze globalizacji pojawia się nowy typ zorganizowanej przemocy, który jest bardziej wszechogarniający i długotrwały, chociaż jego przejawy są czasami mniej ekstremalne czy drastyczne. Wskaźnikiem tych trudności jest wielość i różnorodność terminów określających współczesne wojny i przypisanych im propozycji definicyjnych [→ wojna].

Pojęcie wojny asymetrycznej [w.as.] wprowadzili do języka strategii Amerykanie pod wpływem analiz działań wojennych prowadzonych w czasie wojny w Wietnamie. W 1975 r. brytyjski analityk Andrew J.R. Mack zdefiniował pojęcie konfliktu asymetrycznego, wskazując na kilka rodzajów asymetrii. W w.as. słabsze podmioty uciekają się do takich niekonwencjonalnych form walki, jak wojna partyzancka, walka w miastach lub w terenie trudno dostępnym, aby zrównoważyć lub zniwelować słabości w konflikcie z silniejszym przeciwnikiem, któremu na skutek tego trudno jest uzyskać decydujące zwycięstwo nad mniejszym i słabszym przeciwnikiem. Asymetryczne działania wojenne są więc skutecznym nieregularnym sposobem walki zbrojnej, w której słabsza strona uzyskuje przewagę dzięki zastosowaniu strategicznie uzasadnionych metod w celu pokonania lub osłabienia silniejszego przeciwnika.

Z czasem w definiowaniu asymetrycznego konfliktu zbrojnego następowało przesunięcie akcentów i w rezultacie pojawiła się definicja → zagrożenia asymetrycznego. W pracy Challenging the United States Symmetrically and Asymmetrically: Can America be defeated? (1998) analizowana jest kwestia sukcesów opartych na technologii wojskowej i możliwości prowadzenia w.as. w związku z zagrożeniem → terroryzmem i → wojną informacyjną. Wyróżnia się tu dwa rodzaje asymetrii: pozytywną i negatywną. Asymetria pozytywna wynika z możliwości, jakie daje wykorzystanie strategicznych atutów amerykańskiej armii. Asymetria negatywna zaś to możliwość ataku przeciwników USA na niebronione a newralgiczne cele. Mary Kaldor uważa, że większość → nowych wojen to w.as. i świat Zachodu staje teraz w obliczu różnych form działań wojennych, w których słabsza strona, którą mogą być aktorzy zarówno państwowi, jak i niepaństwowi, jest w opozycji do silnych militarnie aktorów. [Adam Kołodziejczyk, János Besenyő]

Literatura: E. Cohen, Wojna i technologie [w:] Strategia we współczesnym świecie, red. J. Bylis, J. Wirtz, C.S. Gray, E. Cohen, Kraków 2009 • P. Gawliczek, J. Pawłowski, Zagrożenia asymetryczne, Warszawa 2003 • M. Madej, Zagrożenia symetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, Warszawa 2010.