WOJNA HYBRYDOWA ‒ konflikt obejmujący użycie zbrojnych działań kinetycznych (regularnych i nieregularnych) i → działań hybrydowych, które poprzedzają działania kinetyczne lub są razem z nimi prowadzone. Skala i intensywność obu rodzajów działań w różnych etapach wojny może być różna, przy czym zakładane jest maksymalne wykorzystanie działań hybrydowych. Uczestnikami wojny hybrydowej [woj.hyb.] mogą być państwa i → aktorzy niepaństwowi, których działanie zogniskowane jest na osiągnięcie spójnego politycznego celu (klasyczna definicja z początku XXI w.). W polskiej literaturze przedmiotu podkreśla się, że woj.hyb. łączy w sobie jednocześnie różne możliwe środki i metody przemocy/agresji niezbrojnej oraz działania regularne i nieregularne sił zbrojnych agresora, operacje w → cyberprzestrzeni oraz działania ekonomiczne, psychologiczne, kampanie informacyjne, propagandowe itd. Stały kontekst polskiego podejścia stanowi kwestia agresji poniżej progu wojny (agresji podprogowej), rozumianej jako działania wojenne, których rozmach i skala są celowo ograniczane i utrzymywane przez agresora poniżej dającego się jednoznacznie zidentyfikować progu regularnej, otwartej wojny. Takie działania mają służyć osiągnięciu założonych celów z jednoczesnym powodowaniem trudności w uzyskaniu konsensusu decyzyjnego w międzynarodowych organizacjach bezpieczeństwa.
Konflikt można nazwać hybrydowym, jeśli stanowi kombinację wojny symetrycznej i → wojny asymetrycznej w materialnym i fizycznym wymiarze walki; działania są uznawane za hybrydowe, gdy jednocześnie (symultaniczne) stosowane są działania regularne i → działania nieregularne.
Modelowym przykładem woj.hyb. było starcie wojsk izraelskich z organizacją Hezbollah w Libanie w 2006 r. Siły Hezbollah stanowiły swoistą hybrydę ‒ kompozycję jednostek milicyjnych oraz specjalnie przygotowanych zbrojnych grup bojowników; wyposażone były zarówno w broń lekką, jak i uzbrojenie nowoczesnych armii. Była to krzyżówka regularnej armii i ugrupowań partyzanckich, stosująca jednocześnie strategie właściwe obu typom formacji.
Nową jakość do debaty nad woj.hyb. wprowadzają obserwacje dotyczące strategii Rosji przeciwko Ukrainie przed inwazją zbrojną rozpoczętą w lutym 2022. Na tym etapie konfliktu najbardziej charakterystycznymi cechami, obok zdecydowanej (asymetrycznej) przewagi nad przeciwnikiem, były: aktywność militarna poniżej progu wojny; niejednoznaczność; wykorzystywanie lokalnych grup zbrojnych oraz najemników; nieregularność działań; zmienna, relatywnie niewysoka intensywność działań (dozowanie intensywności); zmasowane kampanie informacyjne (propagandowe); → wojna psychologiczna; stosowanie elementów przemocy ekonomicznej. Hybrydowość w tym konflikcie oznaczała dla agresora przede wszystkim kompleksowość – wykorzystywanie szerokiego spektrum środków oraz metod; woj.hyb. poprzedziła agresję zbrojną, którą wspiera → działaniami hybrydowymi. [Bolesław Balcerowicz, Ryszard Jakubczak, Weronika Jakubczak]
Literatura: B. Balcerowicz, O pokoju. O wojnie, Warszawa 2013 • A. Gruszczak, Hybrydowość współczesnych wojen – analiza krytyczna [w:] Asymetria i hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów, red. W. Sokala, B. Zapała, Warszawa 2011 • R. Jakubczak, H.M. Królikowski, J. Marczak, K. Gąsiorek, Działania nieregularne. Klucz do niepokonalnej potęgi obronnej Polski w XXI wieku, Warszawa 2017.