WOJSKA SPECJALNE ‒ jeden z rodzajów → Sił Zbrojnych RP; odpowiednio zorganizowane i wyposażone jednostki, oddziały i pododdziały obsadzone wyselekcjonowanym i wyszkolonym personelem, przeznaczone do planowania, organizowania i prowadzenia operacji specjalnych. Wojska specjalne [w.sp.] wykorzystują specyficzną taktykę, technikę i procedury działania, które odbiegają od standardów przyjętych w pozostałych rodzajach sił zbrojnych (wojskach konwencjonalnych). Wyróżnikami w.sp. w stosunku do pozostałych rodzajów sił zbrojnych są: odmienność realizowanych zadań ‒ działania dywersyjno-rozpoznawcze, rozpoznanie specjalne, działania dywersyjne wymierzone w infrastrukturę militarną i gospodarczą przeciwnika oraz kluczowe elementy systemu łączności i transportu; różnorodność obszaru działania ‒ na lądzie, morzu, pod wodą, w powietrzu, w oddaleniu od sił głównych; wielkość formacji bojowych ‒ mniej liczne siły działające w zespołach bojowych, dysponujące mniejszym potencjałem w zakresie siły ognia i mobilności, ale mające zdolność do precyzyjnego użycia sił; sposób działania ‒ autonomicznie w warunkach, gdy użycie pozostałych rodzajów sił zbrojnych nie jest możliwe lub wskazane, w sposób maksymalnie skryty i zaskakujący dla przeciwnika; odmienne procedury naboru i szkolenia; odmienne i niestandardowe uzbrojenie.

W.sp. SZ RP w czasie pokoju prowadzą działalność w ramach trzech podstawowych misji: 1. zagwarantowanie obrony państwa i przeciwstawienie się agresji zbrojnej ‒ w.sp. przygotowują się do udziału w połączonej operacji obronnej m.in. poprzez nabór, szkolenie i rozwijanie zdolności bojowych, wymianę doświadczeń z partnerami, wspólne przedsięwzięcia szkoleniowe z innymi rodzajami sił zbrojnych, a także utrzymywanie ciągłej gotowości bojowej; 2. wspieranie podsystemów ochronnych w zakresie → bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i pomocy społeczeństwu ‒ w.sp. utrzymują w gotowości siły i środki wydzielane w ramach → systemu zarządzania kryzysowego oraz realizują wspólne przedsięwzięcia szkoleniowe z podobnymi formacjami z układu pozamilitarnego (np. Samodzielnymi Pododdziałami Kontrterrorystycznymi Policji); 3. udział w procesie stabilizacji sytuacji międzynarodowej, w tym w międzynarodowych działaniach z dziedziny reagowania kryzysowego ‒ w.sp. uczestniczą poprzez wydzielenie pododdziałów zadaniowych do operacji prowadzonych w ramach NATO czy UE. [Krystian Frącik]

Literatura: NATO Standardization Agency, Allied Joint Doctrine for Special Operations – AJP-3.5 (A), Brussels 2013 • Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej. Strategia sektorowa do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2009.