ZAGROŻENIE ‒ proces bądź stan zakłócający pewność bytu (trwania, przetrwania) i rozwoju podmiotu. Proces ten obejmuje zespół okoliczności losowych lub wywołanych celowo, mogących spowodować stan niebezpieczny dla tegoż podmiotu. Zagrożenie [zag.] jako proces przebiega w pewnym przedziale czasowym, natomiast jako stan odzwierciedla zag. w danym momencie tego procesu.

Źródła zag. mogą tkwić w środowisku przyrodniczym oraz w strefach związanych z aktywnością człowieka; te dwa rodzaje obszarów często zazębiają się. Siły natury mogące spowodować zag. to: woda, ogień, ziemia, powietrze, kosmos oraz świat organiczny. → Zag. naturalne objawiają się oddziaływaniem sił przyrody w postaci m.in.: powodzi, zjawisk lodowych, lawin, osuwisk ziemi, intensywnych opadów śniegu lub deszczu, gradobicia, suszy, silnych wiatrów, długotrwałego występowania ekstremalnych temperatur, wyładowań atmosferycznych, wstrząsów sejsmicznych, ruchów tektonicznych, masowego występowania szkodników, epidemii groźnych chorób wśród ludzi lub zwierząt, upadku meteorytu i innych zjawisk. Najogólniej mówiąc, są to niekorzystne zjawiska atmosferyczne, geologiczne oraz niekorzystne zjawiska w świecie fauny i flory. Z kolei zag. wynikające bezpośrednio lub pośrednio z aktywności człowieka, w tym jako skutki rozwoju cywilizacyjnego, mają źródła w środowisku człowieka oraz jego materialnych i niematerialnych wytworów. Są to zag. wywoływane przez technikę oraz zag. wywoływane przez niekorzystne zjawiska polityczne, społeczne, ekonomiczne i inne spowodowane przez człowieka, przy czym zjawiska te mogą przebiegać ze świadomym lub nieświadomym jego udziałem. W odniesieniu do zag. generowanych w środowisku tworzącym wspólnoty państwowe istotne znaczenie mają: procesy społeczne wewnątrz tych wspólnot, idee i wartości, wzajemne relacje członków danej wspólnoty oraz relacje pomiędzy wspólnotami. Zag. łączące w sobie więcej niż jeden rodzaj nazywamy → zag. hybrydowymi.

Zag. stanowi dla podmiotu niebezpieczeństwo potencjalne, którego poziom powinien być rozpatrywany poprzez możliwości → systemu bezpieczeństwa. System bezpieczeństwa może zredukować zag. do poziomu akceptowalnego przez podmiot. W sytuacji, gdy poziom zag. staje się dla podmiotu nieakceptowalny, zag. stanowi niebezpieczeństwo realne (brak bezpieczeństwa). Zag. zawsze wiąże się z niepewnością i obawą o utratę istotnych, ważnych dla podmiotu wartości materialnych bądź innych, np. wolności, zdrowia, życia. Stąd mówi się też o zag. jako określonym stanie psychicznym lub świadomościowym, który został wywołany zjawiskiem lub zjawiskami ocenionymi subiektywnie przez podmiot jako niekorzystne lub niebezpieczne. W takim przypadku bardziej precyzyjnym określeniem jest termin → poczucie zag. [→ zagrożenie bezpieczeństwa] [Marzena Walkowiak]

Literatura: W. Kitler, Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie. Uwarunkowania. System, Warszawa 2011 • T. Szczurek, Od deskrypcji do antycypacji wykorzystania potencjału militarnego w kształtowaniu bezpieczeństwa nowoczesnych wspólnot państwowych wobec rozwoju zagrożeń niemilitarnych, Warszawa 2012.