ZAGROŻENIE NATURALNE – kategoria zdarzeń (sytuacji, zjawisk), procesów, których źródła znajdują się w środowisku naturalnym (przyrodniczym), a ich występowanie powoduje ryzyko zaistnienia obrażeń wśród ludzi oraz powstanie szkód materialnych w środowisku lub ich kombinacji spowodowanych przez czynniki materialne lub ich zespoły: obciążenia, zaburzenia, zniszczenia, skażenia organiczne. Zagrożenia naturalne [zag.nat.] wiążą się z niekorzystnym oddziaływaniem elementów środowiska naturalnego na → podmiot bezpieczeństwa (pojedynczego człowieka, grupy społeczne, organizacje, instytucje, społeczeństwa, narody, kontynenty, świat) lub na cenione przez dany podmiot wartości, co powoduje szkody/straty w różnych przedmiotowych obszarach bezpieczeństwa albo w innych istotnych dla niego sferach życia (ekologicznej, ekonomicznej, zdrowotnej, politycznej, społecznej, publicznej, militarnej, informacyjnej, kulturowej itd.). Zag.nat. w sferze materialnej powodują m.in. obniżenia poziomu egzystencji społeczeństwa, ograniczenia aktywności ekonomicznej, uszczuplenia dobrobytu wskutek strat, które trzeba rekompensować.

Kategoria ta obejmuje zag. stanowiące konsekwencje naturalnych, ale destrukcyjnych procesów zachodzących w środowisku przyrodniczym. Dzielą się na subkategorie określane ze względu na źródło ich powstawania (geosferę): 1. geologiczne (geofizyczne) – będące efektem procesów zachodzących w litosferze, zwłaszcza ruchów tektonicznych, objawiające się np. trzęsieniami ziemi, wybuchami wulkanów, falami tsunami; 2. klimatologiczne – mające źródło w atmosferze, objawiające się ekstremalnymi wartościami temperatury, wiatrów, opadów atmosferycznych, powodujące m.in. upały, susze, pożary przestrzenne lasów czy długotrwałe silne mrozy; wyodrębnia się także w ramach tej kategorii zag. meteorologiczne w postaci gwałtownych zjawisk pogodowych, np. huraganów lub tornad; 3. hydrologiczne – dotyczące hydrosfery (rzek, mórz, oceanów itd.), przyjmujące formę powodzi, osuwisk błotnych, erozji brzegów morskich; 4. biologiczne – związane z biosferą, w szczególności z rozwojem organizmów patogennych (np. bakterii, wirusów), pasożytów lub szkodników; 5. pozaziemskie – dotyczące niebezpieczeństw z przestrzeni poza egzosferą, w tym burze słoneczne czy ciała niebieskie wpadające w ziemską atmosferę (meteory i meteoryty). [→ bezpieczeństwo ekologiczne; katastrofy naturalne; zagrożenie; zagrożenie bezpieczeństwa] [Jakub Adamkiewicz]

Literatura: A. Filipek, Zagrożenie naturalne (zagrożenie przyrodnicze) [w:] Encyklopedia bezpieczeństwa wewnętrznego, red. A. Misiuk, J. Itrich-Drabarek, M. Dobrowolska-Opała, Warszawa 2021 • M. Graniczny, W. Mizerski, Katastrofy przyrodnicze, Warszawa 2007 • M. Siemiński, Środowiskowe zagrożenia zdrowia: inne wyzwania, Warszawa 2007.