ZAGROŻENIE PAŃSTWA – rodzaj → zagrożenia [zag.], którego cechą wyróżniającą jest związek z państwem, zwłaszcza z przyjętymi przez nie i realizowanymi wartościami, interesami lub celami. Związek ten jest dynamiczny ze względu na charakter zag., reinterpretacje bezpieczeństwa, w tym → bezpieczeństwa państwa, jak również przekształcenia współczesnego → środowiska bezpieczeństwa. Oficjalnymi dokumentami rejestrującymi tempo oraz intensywność dokonujących się zmian są np. → strategie bezpieczeństwa narodowego. Związek z państwem wpływa na liczebność zag., ich zróżnicowanie, znaczenie oraz wzajemne relacje. Prowadzi także do prób porządkowania zag. według kryteriów, np. takich jak przedmiot zag., ich źródło, zasięg czy skutki. Powszechnie stosuje się kryterium przedmiotowe i dzieli zag. państwa na polityczne, militarne, ekonomiczne, społeczne oraz środowiskowe. Każda grupa zag. godzi w wartości będące podstawą specyficznych interakcji zachodzących między aktorami bezpieczeństwa, wśród których państwo występuje w roli podmiotu zapewniającego bezpieczeństwo lub/i przedmiotu ochrony. → Zag. militarne godzą w przetrwanie państwa i dotyczą relacji zbrojnego przymusu. → Zag. polityczne są skierowane przeciwko suwerenności i odnoszą się do stosunków władzy i rządzenia. → Zag. ekonomiczne uderzają w dobrobyt i relacje handlowe (wymiany), produkcyjne czy finansowe. Zag. społeczne godzą w tożsamość, tj. samookreślenie względem własnej lub innej społeczności. W kontekście kulturowym dotyczą zbiorowości i więzów opartych np. na języku, religii lub zwyczaju, a w kontekście socjalnym można je łączyć z jednostkami i relacjami skupionymi wokół braku lub niedostatku materialnych środków utrzymania oraz pomocy społecznej. Zag. środowiskowe uderzają w trwały, zrównoważony rozwój oraz stosunki zachodzące między ludzką aktywnością i biosferą (lokalną i planetarną). [→ zagrożenie bezpieczeństwa] [Michał Brzeziński]

Literatura: M. Brzeziński, Bezpieczeństwo jako wartość konstytucyjna, Warszawa 2019 • E. Nowak, M. Nowak, Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2011.