ZARZĄDZANIE RYZYKIEM ‒ skoordynowane działania ukierunkowane na kierowanie organizacją w zakresie ryzyka; odgrywa ważna rolę w → zarządzaniu kryzysowym. Główny cel zarządzania ryzykiem [zarz.ryz.] skupia się na kontrolowaniu charakterystyk organizacji związanych z występowaniem ryzyk ‒ zidentyfikowanych niepewności, które w konsekwencji prowadzą do wystąpienia zdarzeń niepożądanych z punktu widzenia organizacji, a następnie podejmowania szeregu decyzji oraz zharmonizowanych działań mających na celu minimalizację negatywnego wpływu materializacji → zagrożeń.
W → Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności ocena ryz. stanowi istotny element w sferze zapobiegania → klęskom żywiołowym oraz → katastrofom. Kluczowym pojęciem jest zdolność zarz.ryz. rozumiana jako umiejętność państwa członkowskiego lub jego regionów do, po pierwsze, zmniejszenia ryz. oraz, po drugie, dostosowania się do ryz. lub jego ograniczenia, w szczególności jego skutków i prawdopodobieństwa klęski lub katastrofy zidentyfikowanego w przeprowadzonej przez to państwo lub regiony ocenie ryzyka do poziomu akceptowanego w tym państwie członkowskim.
Zarz.ryz. bazuje na trzech komponentach: 1. zasadach tworzenia wartości i zabezpieczeń (opartych na zintegrowaniu, kompleksowości, uporządkowaniu, dostosowaniu, włączaniu, dynamice, dostępie do informacji, uwzględnieniu czynników ludzkich i kulturowych oraz ciągłym doskonaleniu); 2. strukturze przewodzenia i zaangażowania (skupiających się na integracji, projektowaniu, wdrożeniu, ocenie, doskonaleniu); 3. procesie zarz.ryz. Elementy te funkcjonują w organizacji w sposób częściowy bądź kompleksowy, jednakże ich wdrożenie jest kluczowe do zapewnienia skuteczności, efektywności i spójności prowadzonych działań.
Proces zarz.ryz. w zarządzaniu kryzysowym jest ukierunkowany na skuteczne i sprawne prowadzenie działań zapobiegawczych, prowadzących do wyeliminowania lub minimalizacji możliwości materializacji danego zagrożenia i wywołanych przez nie skutków. Ocena ryz. zidentyfikowanych zagrożeń, w tym związanych z infrastrukturą krytyczną zlokalizowaną na danym terytorium, a także → mapy ryzyka, stanowią elementy planu zarządzania kryzysowego w części określanej mianem planu głównego.
Proces zarz.ryz. jest realizowany w trzech głównych etapach: ustalenie kontekstu (cel, warunki, kryteria); ocena ryz. (identyfikacja ryz., analiza ryz., szacowanie ryz.) oraz określenie działań związanych z postępowaniem z ryz. Ocena ryz. powinna być wspomagana poprzez monitorowanie i przegląd działań (skupiających się na weryfikacji stanu zagrożeń, przyjmowanych wartości) oraz komunikację i koordynację (w celu wymiany informacji). Ważnym aspektem jest również rejestrowanie i raportowanie działań w celu prawidłowego zarządzania wiedzą w organizacji w obszarze zarządzania ryz.
Zarz.ryz. ma charakter działań prewencyjnych, nie reaktywnych, polegających na prowadzeniu szeregu działań zapobiegawczych, prowadzących do minimalizacji możliwości wystąpienia potencjalnego zagrożenia, jak również wywołanych przez nie skutków. W wyniku tych działań organizacja dąży do uzyskania akceptowalnego poziomu ryz., dopuszczalnego z punktu widzenia konsekwencji koniecznych do poniesienia przez tę organizację. [Justyna Smagowicz]
Literatura: K. Jajuga, Zarządzanie ryzykiem, Warszawa 2019 • D. Paton, Disaster Resilient Communities: Developing and Testing an All-hazards Theory, „Journal of Integrated Disaster Risk Management” 2013, nr 3(1).