ZDOLNOŚCI OPERACYJNE ‒ w odniesieniu do planowania rozwoju sił zbrojnych jest to potencjalna sprawność, możliwość podmiotu wynikająca z jego cech i właściwości, które pozwalają na podjęcie działań zmierzających do osiągnięcia pożądanych rezultatów. Komponentami funkcjonalnymi zdolności [zdol.] są: doktryny, organizacja, szkolenie, uzbrojenie i sprzęt wojskowy, personel, przywództwo, infrastruktura oraz interoperacyjność. Wymogi współczesnego → środowiska bezpieczeństwa, rozwój technologiczny oraz postępująca modernizacja sił zbrojnych państw sąsiednich i państw członkowskich NATO stanowią determinanty coraz większych wyzwań, jakie muszą podejmować SZ RP. Zobowiązania sojusznicze i społeczne oczekiwania wymuszają na polskich siłach zbrojnych działania transformacyjne, ukierunkowane na szybszy rozwój zdol. operacyjnych. Według Military Operations Research Society zdol. jest to umiejętność osiągania w danych warunkach i zadanych normach pożądanego efektu poprzez realizację wyznaczonych zadań za pomocą odpowiednio dobranych i zestawionych ze sobą celów, środków i zasobów. Jest to środek do uzyskania rezultatów operacyjnych niezbędnych do uzyskania powodzenia misji sił zbrojnych.

Wymagany poziom zdol. operacyjnych najczęściej wyrażany jest za pomocą następujących kryteriów: 1. czasownika opisującego działanie – pozwala on zdefiniować przeznaczenie zdol. (do czego owa zdol. służy, np. identyfikować, obezwładniać). Czasownik powinien być na tyle precyzyjny, aby umożliwić określenie oraz ocenę zaspokojenia potrzeb związanych z rozwojem tej zdol.; 2. celu (przedmiotu/podmiotu oddziaływania) ‒ na polu walki działania muszą być ukierunkowane przeciwko jakimś przedmiotom lub podmiotom. Sprecyzowanie celu, inaczej – przedmiotu/podmiotu oddziaływania zdol., pomaga w opracowywaniu różnorodnych opcji rozwiązań; 3. wielkości celu – określenie wielkości lub zakresu wielkości celu jest niezbędne do zdefiniowania przeznaczenia zdol., a także ukierunkowania działań związanych z opracowywaniem szczegółowych opcji rozwiązań (np. bycie zdolnym do identyfikowania małych okrętów podwodnych oraz dużych okrętów nawodnych); 4. domeny (środowiska) zdol. – identyfikowanie celów powietrznych a identyfikowanie celów naziemnych to całkowicie odmienne zdol. Odróżnienie ich przez domenę jest koniecznym wyróżnikiem zdol.; 5. obszaru działania – wielkość obszaru działania danej zdol. pozwala zdeterminować zakres potencjalnych rozwiązań. Zdol. operacyjne wynikają z zadań, jakie mają realizować siły zbrojne. [Szymon Mitkow]

Literatura: M. Kozub, A. Brzozowski, R. Niedźwiecki, Wybrane problemy planowania strategii rozwoju zdolności sił zbrojnych, Warszawa 2012 • Institute for Defense Analyses, MORS Workshops Capabilities Based Planning: the Road Ahead, Arlington 2004 • Sz. Mitkow, Acquisition of Military Equipment vs Poland’s Defence Potential, Warszawa 2019.