ZDRADA PAŃSTWA – świadome niedopełnienie lub odstępstwo od przyjętego konstytucyjnego obowiązku wierności wobec państwa przez jego obywatela, przejawiające się działaniem przeciwko przyjętym normom i wartościom, zaparciem się ich, a także jawną lub skrytą ich negacją. Zdrada państwa [zd.p.] nie ma ustawowego określenia, przy czym szczególnie naganne jej przejawy zostały spenalizowane w k.k. jako przestępstwa wyczerpujące znamiona przestępstw przeciwko RP: zamachu stanu, zamachu na konstytucyjny organ RP, zdrady dyplomatycznej, szpiegostwa, dezinformacji wywiadowczej. W pewnych okolicznościach zd.p. może nastąpić również przez: znieważanie narodu lub państwa polskiego; publiczne znieważenie znaku lub symbolu państwowego; znieważenie, napaść, zamach na życie prezydenta RP; napaść lub znieważenie przedstawiciela obcego państwa ‒ szczególnie gdy przestępstw tych dopuszczają się osoby zajmujące najwyższe stanowiska w państwie. W zależności od osoby sprawcy zd.p. może też przyjmować postać przestępstw przeciwko obronności, takich jak: zamach na SZ RP; służba w obcym wojsku lub organizowanie zaciągu do niego; uchylanie się od służby w SZ RP.
W wąskim znaczeniu zd.p. utożsamia się ze zdradą ojczyzny charakteryzowaną najpoważniejszymi przestępstwami przeciwko bezpieczeństwu państwa, zaliczanymi do zbrodni, a nawet do zdrady stanu.
W przeszłości pewne rodzaje zachowań formalnie wyczerpujących znamiona czynów kwalifikowanych jako zd.p. były w późniejszym okresie uznawane przez inne (nowe) władze państwowe za przejaw bohaterstwa, mimo że wcześniej w określonej sytuacji społeczno-politycznej przez oficjalnie wadze zasługiwały na najwyższe potępienie i karę. [Aleksander Babiński]
Literatura: W. Fehler, V. Bętkowska, Zdrada stanu jako czyn godzący w podstawy bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego” 2021, nr 19 • A. Grześkowiak, Aksjologiczne podstawy prawnokarnej ochrony Rzeczypospolitej Polskiej w perspektywie stuletnich dziejów. Część II, Lublin 2020 • Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2015.