BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE – odnosi się do procesu zaspokajania potrzeb i interesów społeczeństwa danego państwa. Proces ten realizuje się w złożonym środowisku, a jego konsekwencje dotyczą nie tylko osób i grup społecznych, środowisk, regionów i całych państw, ale odnoszą się także do innych wymiarów, chociażby ze względu na fakt przestrzennego rozprzestrzeniania się zagrożeń, które nie znają pojęcia granica państwa (np. terroryzm). Pojęcie bezpieczeństwa wewnętrznego [bezp.wew.] wynika z teorii państwa, która rozróżnia dwie jego funkcje: zewnętrzną i wewnętrzną. Jest związane z instytucją państwa, dlatego też dość często w doktrynie prawa używa się dookreślenia: bezp.wew. państwa.

W ramach dyscypliny naukowej → nauk o bezpieczeństwie umieszcza się bezp.wew. jako część składową → bezpieczeństwa narodowego, przy tym dość często stosowane jest dwojakie jego pojmowanie. W węższym ujęciu bezp.wew. odnosi się do podstawowych (tradycyjnych) funkcji współczesnego państwa: ochrony terytorium, porządku polityczno-ustrojowego, stabilności społecznej oraz zapewnienia → poczucia bezpieczeństwa obywateli (ochrona życia i zdrowia). Natomiast szeroki zakres bezp.wew. wykracza poza instytucje państwowe, gdyż wywodzi się z ducha liberalizmu, a także przyjmuje międzynarodowy i globalny (ponadpaństwowy) charakter wynikający z różnych ponadnarodowych form międzynarodowego współdziałania. W takim rozumieniu bezp.wew. mieści się także wszelka aktywność społeczna i kulturowa ludzi (w tym działalność organizacji pozarządowych). W tym kontekście pojawia się problematyka → prywatyzacji bezpieczeństwa oraz → bezpieczeństwa społecznego.

Problematyka bezp.wew. nie doczekała się jeszcze pogłębionych studiów, dlatego też pojęcie nie ma uniwersalnego charakteru. W poszczególnych krajach lub częściach świata jest różnie interpretowane. Wpływ na jego zakres przedmiotowy mają charakter, rodzaje i specyfika zagrożeń. W USA stosowane jest określenie home security, w jego ramach mieszczą się zagadnienia: → terroryzmu, → przestępczości zorganizowanej (w tym narkotykowej), → migracji nielegalnej oraz szpiegostwa, czyli sfery działania federalnych instytucji. Z kolei w przyjętej w UE strategii bezpieczeństwa wewnętrznego z 2010 r. wymienia się następujące zagrożenia: terroryzm w każdej postaci, cechujący się absolutnym lekceważeniem życia ludzkiego i wartości demokratycznych; przestępczość zorganizowana objawiająca się w różnorodnych formach, bez względu na granice państwowe; cyberprzestępczość stanowiąca globalne, techniczne, transgraniczne i anonimowe zagrożenie systemów informatycznych [→ cyberzagrożenie]; → przestępczość transgraniczna mającą zasadniczy wpływ na życie codzienne Europejczyków; → przemoc sama w sobie, zwiększająca szkody już wywoływane przestępczością i krzywdząca społeczeństwo; → klęski żywiołowe (np. pożary lasów, trzęsienia ziemi, powodzie, wichury, susze) i zagrożenia antropogeniczne (np. awarie energetyczne, systemów informatyczno-komunikacyjnych na dużą skalę). [Andrzej Misiuk]

Literatura: A. Misiuk, Instytucjonalny system bezpieczeństwa wewnętrznego, Warszawa 2013 • C. Rutkowski, Bezpieczeństwo wewnętrzne. Tożsamość – kierowanie – zarządzanie, Warszawa 2010 • B. Wiśniewski, Z. Ścibiorek, A. Dawidczyk, B.R. Kuc, Bezpieczeństwo wewnętrzne. Podręcznik akademicki, Toruń 2015.