BROŃ – przedmioty i środki techniczne stosowane w celu walki/obrony, które mogą spowodować zabicie, zranienie, pokonanie przeciwnika; zaliczane są tu głównie narzędzia walki, których użycie może zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka. Są to przede wszystkim rodzaje broni [br.] projektowane i produkowane w tym właśnie celu, które charakteryzują się specyficznym wyglądem i elementami konstrukcyjnymi. Występuje wiele typologii br. uwzględniających różnorodne kryteria. Wyróżnia się m.in. następujące rodzaje br. ze względu na przeznaczenie: br. cywilna – do obrony osobistej i → ochrony osób i mienia; br. wojskowa – do walki zbrojnej zaczepnej lub obronnej; br. myśliwska – do polowania na zwierzynę; br. sportowa – do użycia w ramach sportowej rywalizacji; br. celowego rażenia (obezwładniania, zabijania) ludzi i zwierząt oraz niszczenia różnego rodzaju obiektów materialnych (budowli, sprzętu). Pojęcie br. ma tę cechę, że może mieć zas-tosowanie do każdego rodzaju narzędzia/przedmiotu wykorzystywanego do walki (ataku lub obrony) i zagrożenia życiu lub zdrowiu człowieka – w tym znaczeniu br. stają się np. kamień, kij czy gałąź. Przedmioty, urządzenia, narzędzia są br. (nabywają zdolności charakterystyczne dla br.), gdy możliwość ich zastosowania staje się bezpośrednia i realna wobec innych osób, a wszelkie działanie przy ich użyciu powoduje lub może spowodować zagrożenia życia lub zdrowia. Zalicza się tu zarówno wszelkiego rodzaju przedmioty czy urządzenia generalnie bezpieczne, jak i przedmioty potencjalnie niebezpieczne, które ze względu na swoją konstrukcję i właściwości mogą mieć zastosowanie zagrażające życiu i zdrowiu, jak np. zawierające ostrza, groty, szpikulce.

Wyróżniane są następujące grupy br.: 1. → br. palna – każda przenośna br. lufowa, która miota i jest przeznaczona do miotania lub może zostać przerobiona tak, aby miotała śrut, kulę lub pocisk w wyniku działania palnego materiału miotającego; 2. → br. biała ‒ przedmioty posiadające ostrza, szable, miecze, kopie, włócznie, kastety, nunczaka, pałki z utwardzonego tworzywa; 3. br. cięciwowa – kusze, łuki; 4. przedmioty służące do obezwładniania za pomocą energii elektrycznej (paralizatory elektryczne); 5. br. pneumatyczna; 6. miotacze gazu – ręczne i nasobne; 7. → br. masowego rażenia – → br. jądrowa, → br. biologiczna, → br. chemiczna i radiologiczna; 7. inne urządzenia służące do niszczenia celów – np. granaty, miny, materiały pirotechniczne. Katalog ten nie jest zbiorem zamkniętym i ostatecznie sprecyzowanym.

Dostęp do różnych rodzajów br. jest w poszczególnych państwach reglamentowany i objęty przepisami prawa, a samo wytwarzanie lub obrót br. są ograniczane przez konieczność uzyskania koncesji. W dziedzinie bezpieczeństwa światowego i regionalnego funkcjonuje system prawnych traktatów i umów dotyczących zakazów, redukcji i eliminacji br. Pewne jej rodzaje zostały ograniczone ilościowo lub jakościowo i poddane różnym formom międzynarodowego nadzoru. [→ kontrola zbrojeń; porozumienia o ograniczeniu zbrojeń ] [Piotr Baczar]

Literatura: L. Neville, Broń strzelecka XXI wieku, Ożarów Mazowiecki 2022 • N. Świętochowski, Broń nieśmiercionośna jako środek umacniania bezpieczeństwa państwa, Warszawa 2018.