BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE – stan i proces stanowiący dla struktur państwa, narodu, wspólnot samorządowych i regionalnych, grup społecznych (formalnych, nieformalnych) i poszczególnych jednostek egzystencjonalną naczelną potrzebę, wartość oraz nadrzędny cel podejmowanych działań w zakresie zapewnienia wolności od różnego rodzaju zagrożeń (militarnych, niemilitarnych), zagwarantowania bytu i optymalnych warunków zrównoważonego rozwoju narodu. Naród rozumiany jest jako trwała wspólnota ludzi ukształtowana historycznie na gruncie wzajemnych losów dziejowych, wspólnego terytorium, kultury, języka i życia ekonomicznego, charakteryzująca się świadomością odrębności i przynależności jej członków, najczęściej związana z dążeniem do posiadania i utrzymania własnej państwowości.

Z rozwojem ludzkości nieodzownie powiązana jest potrzeba zapewnienia → bezpieczeństwa będącego koniecznym atrybutem przetrwania zarówno człowieka, jak i społeczności, narodów. Bezpieczeństwo jako niemierzalny i subiektywny byt dla zmysłów musi zostać osadzone w pewnych obiektywnych oraz wymiernych ramach, czego wyrazem jest pojmowanie go jako procesu realizacji zdefiniowanych interesów narodowych (politycznych, ekonomiczno-gospodarczych, militarnych, energetyczno-materialnych, technologicznych, socjalnych, społecznych, kulturalnych). Bezpieczeństwo narodowe [bezp.n.] powinno stanowić jeden z elementów ochrony fundamentalnych interesów politycznych i gospodarczych, w przypadku utraty których mogłoby dojść do realnego zagrożenia → suwerenności, → integralności terytorialnej oraz podstawowych wartości państwa, warunkujących jakość życia jego obywateli. Nie powinno zatem być traktowane wyłącznie jako forma zabezpieczenia narodu i jego terytorium przed fizyczną napaścią.

Bezp.n. może być rozpatrywane zarówno w ujęciu przedmiotowym, jak i podmiotowym. Należy zaznaczyć, iż bezp.n. nie jest równoznaczne z pojęciem → bezpieczeństwa państwa, które odnosi się do zapewnienia fizycznego przetrwania państwa i jego rozwoju jako instytucji politycznej. Bezp.n. jest pojęciem o szerszym polu semantycznym i nadrzędnym wobec bezpieczeństwa państwa (ochrona i obrona). Przedmiotem jego zainteresowania jest bowiem kształtowanie przy pomocy różnych instrumentariów warunków do przetrwania struktury państwa oraz zagwarantowanie potrzeb i wartości szczególnie istotnych dla członków społeczności (prawa człowieka, solidarność społeczna, tożsamość kulturowa, kultura, dziedzictwo narodowe, jakość życia, samorealizacja) niezależnych od bytu państwowego, choć powiązanych z nim jako gwarantem możliwości ich realizacji. Na bezp.n. oddziałuje szereg uwarunkowań (ideologiczno-politycznych, prawno-administracyjnych, militarnych, ekonomicznych, społecznych, kulturalnych), które determinują w znaczącym stopniu jego ostateczną strukturę, wyznaczają kierunki polityki bezpieczeństwa oraz decydują o jego efektywności. [Tomasz Kośmider, Bogdan Zdrodowski, Wojciech Kotowicz, Julia Tocicka]

Literatura: W. Kitler, Organizacja bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Aspekty ustrojowe, prawno-administracyjne i systemowe, Toruń 2018 • B. Zdrodowski, Istota bezpieczeństwa, „Studia Politologiczne” 2014, nr 34.